Sunday, June 24, 2012

You are your country ! අපිට තියෙන ප්‍රශ්ණ...

බයිසිකල් පැදීම සම්බන්ධයෙන් ලියූ ලිපියට බොහෝ ප්‍රතිචාර ලැබුණා. ඇත්තටම සිතට ඒක අස්වැසිල්ලක්. උඩුගං බලා පීනන අය දිහාවපර ඇසින් බලන අයද, තමන්ගේ ගොඩට දමාගණන්ට ඉහළ නගින අය කපා කොටා බිම හෙළන අයද බහුල සමාජයේ හිතකර වෙනසදිහා හිතකර ලෙස බැලූ ලිපි කියවන ඔබ වන්නන් සිටීම භාග්‍යයක්.

කිහිප ගමනක් A 9 ප්‍රධාන මාර්ගයේ ගමන් කළද දැන්නම් ඒ වෙනුවට අතුරු මාර්ග යොදා ගනිමින් මාර්කට් එකට, ෆුඩ් සිටි එකට ළඟාවෙන්නේ හැමෝගෙන්ම ලැබූ අවවාද සහ සතියේ සෑම දිනකම දකින්න ලැබෙන අනතුරු හා මරණ නිසා.

අහෝ A9 ලිපිය ලියූ දිනට පසුවදා… වාට්ටු වල වැඩ අවසන් කොට පහළට පැමිණෙද්දීම A9 ප්‍රධාන මාර්ගයේම පිහිටි ප්‍රාදේශීය රෝහලකඇම්බියුලන්ස් රථයක් නැවැත්තුවා. අපේ හිතවතියක් වන ඒ රෝහලේ වෛද්‍යවරිය කඩිමුඩියේ එළියට බැස, කෑ ගසා සියල්ලන් රැස් කරඇතුළේ තිබූ ස්ටෙචරය සමග රෝගියා හදිසි සත්කාර ඒකකය වෙත තල්ලු කරගෙන ගියාය.

දහවල් 12 පමණ වූයෙන් ETU (emergency treatment unit) හෙවත් හදිසි සත්කාර ඒකකය එවෙලාවේ බොහෝ කලබල නිසා අපි තිදෙනාදනිල නිවාසයට යන ගමන නවත්වා එහි දිව ගියේ උදව් කිරීමටය.
රෝගියා දුටු මතින්ම බොහෝ අසාධ්‍ය යැයි සිතුණි. අපේ හිතවත් වෛද්‍යවරිය කීවේ,  බයිසිකලයේ ගමන් ගත් ඔහු, ටිපර් රථයක් හප්පාගෙන ගොස් ඇති බවය. ඔළුවට හානි සිදු වී ඇත. ඔක්සිජන් ප්‍රතිශතය බලාගෙන ඉඳෙද්දී පහළ බසී. නාසයෙන් කටින් ලේ ගලයි.ශ්වසන මාර්ග සියල්ලම අවහිර වී ඇත. මොළයට දැඩි හානි සිදුවූ බවක් පෙන්වයි. ඔහුට සිහියක් නැත. නිර්වින්දන වෛද්‍යවරයා බටයක්දමා ශ්වසනය යථා තත්වයට පත් කරන්නට උත්සහ ගත්තද බටය දිගේ පැමිණෙන්නේ ලේ පමණි. හර්දයද අකර්මණ්‍ය වී ඇත. අනෙක් අයවටවී කෘතිම හර්ධ ස්පන්දනය ඇති කිරීමට උරස් ප්‍රදේශය තෙරපයි. එහෙත් රිද්මයේ වෙනසක් නැත. දෙතුන් පාර විදුලි සැර මගින් හෘදයක්‍රියාත්මක කිරීමට උත්සහ ගත්තද එය සාර්ථක වූයේ නැත. ඔහු මිය ගොසිනි. අපි පිටතට පැමිණියෙමු.


එක දරුවෙක් වඩාගෙන තවත් දරුවෙක් අතින් අල්ලාගෙන ඔහුගේ බිරිඳ ETU එකේ දොරකඩ බලාගෙන සිටී. ඇය සිතන්නේ ඔහු ජීව්ත්වේය කියාය. අප නැවත නිල නිවස වෙත ගියෙමු. දැන් රෝහල දෙසින් මහත් විලාප හඬක් ඇසේ. නිර්වින්දක වෛද්‍යවරයා පිටතට පැමිණඔහුගේ බිරිඳට කනගාටුදායක පුවත පවසන්නට ඇති.

තරුණ මව දරුවන් දෙදෙනෙකු සමග තනිවී සිටී. කුලී වැඩ කර එදාවේල සරි කරගත් ඒ 32 හැවිරිදි තරුණ පියා, ටිපර් රථ බයිසිකල්ගැටුමෙන් ලොව හැර ගොසිනි !

මගේ යෙහෙළියක් මා දෙස බලා “ පේනවා නේද.. තව බයිසිකල් පදිනවා” යැයි මා දෙස ඔරවාගෙන දොඩවයි. ඔව් එය ඇත්තෙන්ම භයානකයි ! (අත්දැකීමෙන් දනිමි.) රජය හෝ වගකිවයුතු ආයතනයක් මේ දේවල් ගැන සැලකිලිමත් වෙනවානම් හොඳයි සිතේ.

රටේ නායකයින් කීප දෙනෙක් මාස කිහිපයකට කලින් මේ අනිත්කොන රෝහලට පැමිණියා මතකය. ඒ පැමිණෙද්දී නම් දින 3 ඇතුළතරෝහල කළ එළි වී අමුතුම සිරියක් ගෙන ආවේ අපේ ත්‍රිවිධ හමුදා නිලධාරීන්ට පින් සිදු වෙන්නටයි. උත්සවයට කලින් දින එක්ලේකම්වරයෙක් රෝහලේ පිවිසුම් කොරිඩෝවේදී, අපි හවස වැඩ ඉවරවෙලා නිල නිවාසයට යමින් සිටියදී මුණ ගැසිණි.

“මම අහවලාගේ ලේකම් , ඩොක්ටර්ස්ලා කොහේද, කොහොමද කොයි පළාතේද. මෙහෙ හොඳද” යනුවෙන් ඇරඹි කතා බහ අවසානයේ.

“මොනවද ඩොක්ටර් තියෙන අඩු පාඩු” යැයි ඇසුවේය.

“අඩු පාඩු නම් එමටයි. අපට තියෙන්නෙ එකම එක ශල්‍යාගාරයයි.(operation theatre) ඉතින් හදිසි සැත්කම් අවස්ථා පැමිණි විට ඇතුළේකරමින් ඉන්න සැත්කම නවත්වා ඒ ලෙඩා එළියට අරගෙන අර හදිසි සැත්කම කරන්න වෙනවා. එහෙම නැත්නම් ඇතුළේ එක ඉවරවෙනකම් එළියේ ලෙඩා ජිවත්කරන්න සෑහෙන සටනක් දෙන්න වෙනවා”

“ඒ කිව්වේ”

“දැන් හිතන්න, කකුලක් කැඩිච්ච රෝගියෙක්ගේ සැත්කම කරමින් ඉන්නකොට, බබෙක් හම්බුවෙන්න ඉන්න අම්මා කෙනෙක්ගේප්‍රශ්නයක් වෙලා හදිසියෙන් සීසර් කරන්න උණොත්. මිනිත්‍තු කිහිපයකින් ඒ දේ කරනන් ඕනේ. හැකි තරම් ඉක්මනින්. ඉතින් එතකොටඅර තියටර් එකේ ඇතුළේ ඉන්න ලෙඩා ඉක්මනින් සිහි ගන්වා එළියට ගන්න වෙනවා.”මම පැහැදිලි කළෙමි.

“ආ හරි. ඔව් ඩොක්ටර් ඒක ගැන මම සටහන් කරගන්නම්”

“තව.. මේ රෝහලේ ලිෆ්ට් එකක්වත් වැඩ කරන්නේ නෑ. දැන් යුද්දෙ ඉවර වෙලා අවුරුදු 3ක්. වාට්ටු සහ ශල්‍යාගාර තියෙන්නේ දෙවෙනි තට්ටුවේ. ස්ටෙචර් පිටින් කර මතින් උස්සගෙන තමයි පඩිපෙළ නගින්නේ. හදිසියෙවත් රෝගියා වීල් චෙයා එකේ ගෙනාවොත්, සුළු සේවකයන්ට තේරෙන්නේ නෑනේ රෝගියාගේ තත්වය, එයාලා රෝගියා පයින් පඩිපෙළ දිගේ ගෙනියනවා. මේ ළඟදි දවසකත් පඩිපෙළ පාමුල අම්මා කෙනෙක් බබෙක් ප්‍රසූත කළා. අපි සේරම පල්ලෙහාට දුවලා තමයි දරුවා ගත්තේ. ඒකට අපිට කාටවත් බනින්න බෑ. දරුවෙක්ප්‍රසූත කරද්දී වීල් චෙයා හෝ ස්ටෙචර් එකේ ඒ අම්මව උඩට උස්සගෙන එන්න බෑනේ. සමහර විට හදිසි ප්‍රතිකාර ඒකකයෙන් ශල්‍යාගාරයට ගෙන යන හදිසි රෝගීන් පවා කර මතින් පඩිපෙලින් ගෙන යද්දී කොයි තරම් අමාරුද ඒකට විකල්පයක් නෑ. එනිසා පුළුවන්නම් මේ ලිෆ්ට් දෙකක් බිල්ඩිමේ දෙකොනේ තියෙනවා ඒ දෙක හරි ගස්සලා දෙන්න.”

“හොඳයි ඩොක්ටර්.. මම ඇහුවේ ඩොක්ටර්ස්ලට මොනවා හරි ප්‍රශ්නයක් තියෙනවද මෙහේ. ඉඳුම් හිටුම් , පහසුකම්” එතකොටයි මට තේරුණේ මොහු අසන්නේ අපේ පුද්ගලික අවශ්‍යතා ගැන කියා.

“ඕ සමාවෙන්න. නෑ අපිට නම් එහෙම කියන්න තරම් අපහසුකමක් නෑ. කියන පරක්කුවෙන් අපට අවශ්‍ය සියල්ල අපිට සපයන්න මෙහෙ පිරිස ඉන්නවා. එකම දේ මේවායේ තියෙන දේවල් ඒ ආකාරයෙන් පවත්වාගෙන යන්න ඕනෙකම තියෙන අය හෝ පිරිස නෑ. ඒකියන්නේ maintenance, මේ දේවල් හරියට maintain කරනවානම් හොඳයි. එතකොට ගොඩක් කල් පවතිනවා. අනික අපිට කොහොම හරි එදා වේල කාලා බීලා ඉන්න හැකියාව තියෙනවා, ඒ උණත් මේ ප්‍රදේශයේ ඉන්න මිනිස්සුන්ට නම් සෑහෙන්න අමාරු ඇති. දැන් පාරවල් හැදෙන නිසා වාහන යනවා නෙමෙයි පියාඹනවා. දවසකට එකක් හෝ දෙකක් මාර්ග අනතුරු මරණ” මම ආයෙත් මාතෘකාවෙන් පිට කියවනවා.

පිටි ටින් රැගෙන වාට්ටුවටආපු ඩ්‍රග් රෙප් මල්ලී මා එක්ක කතා කළාට පසු ආයේ පැත්ත පළාතේ නො ආවා මෙන්. මොහුද හිතන්න ඇතිකතා කරපු මෝඩකම කියා. “අපේ ට්‍රාන්සර් ඉක්මනින් හරි ගස්සාගන්න බලන්න තිබ්බනේ කියලා” මේ කතා බහ ගැන කියූ විට අපේඑකෙක් කියයි.

තවත් කිරි පිටි කොම්පැනියකීන් මෑතකදී අප සොයා පැමිණියා. ඉතා මිල අධික අධි පෝෂණ කිරි පිටි එකක් වන එම ටින් එකක් නොමිලේමගේ මේසය මත තියන්නත් ඔවුන් අමතක කළේ නෑ. මේ පළාතේ පෝෂණ ඌනතා තියෙන අම්මලා කොතෙකුත්ද. ඔවුන් මා හට ටින් එකදුන් විටම මම කළේ අප වාට්ටුවේ සිටින එවන් මන්ද පෝෂණය සහ දැඩි රක්ත හීනතාවයෙන් පෙළෙන, රුධිර පාරවිලයනය කරමින් සිටිනඅම්මා කෙනෙකු කැන්දා ඔවුන්ට ඇගේ තත්වයද පහදා දී මට ලැබුණු ටින් එක ඇයට පිරි නැමීමයි. "ඔයාලටත් ලොකු පිනක් ! මම කීවෙමි.

"ඩොකටර්ට සහන මිලකට ලබා දෙන්න පුළුවන්" ඔවුන් කියයි.

"අපි දොස්තරලා අපිට කොහොම හරි මේ දේ අවශ්‍යනම් ගන්න පුළුවන් මල්ලී, ඒ උණත් මේ මිනිස්සු හරිම දුප්පත් එයාලට අවශ්‍ය යකඩපෙති උණත් නොමිලේ දෙන නිසා එයාලා බොනවා. නමුත් අපිට ඊට වඩා දෙයක් කරන්න බෑ.මං දන්නවා ඕගොල්ලොන්ට පුළුවන්නම් මීටවඩා මේ සත්කාර වලට උදව් කරන විත්තිය. ඕගොල්ලො මේ කරන ප්‍රජා සත්කාර උණත් ගොඩක් හොඳයි මම සුබ පතනවා." ඔවුන් අපකරන සමාජ සත්කාර වලට කියූ සැණින් පැමිණ පුළුවන් තරමින් උදව් උපකාර කරයි.

"ඩොක්ටර් නම් මහ පුදුම වැඩ කරන්නේ... මං දැක්කා කරපු දේ" අපේ නර්ස් මිස් කෙනෙක් කියයි.

ඒ අතර අපි ම් මාස ගණනාවක් ලියුම් ලියා… මීටින් තබා, වගකිවයුත්තන් දැනුවත් කර, අපේ විශේෂඥ ශල්‍ය වෛද්‍යවරු දෙදෙනා සහවිශේෂඥ ප්‍රසව හා නාරිවේද වෛද්‍යවරු දෙදෙනා යන මේ හතර දෙනාගේ මැදිහත් වීම නිසා දැන් අපට ශල්‍යාගාර දෙකක් ලැබී තිබේ.එනිසා දැන් හදිසි සැත්කම් එසැනින් සිදු කරන්නට අපට හැකියාව තිබේ. නමුත් ලිෆ්ට් දෙකනම් තාම වැඩ කරන්නේ නැත. ඒකත් අපිම කෑගසා හදාගත්තොත් මිසක් !
අප ඒකකයට අලුතෙන් පැමිණි විශේෂඥ වෛද්‍යතුමා කියුවේ… අඩු තරමේ මේ රෝහලේ සියල්ල අප කියූ සැණින් ක්‍රමානුකූලවසිදුවෙනවා. වෙන ප්‍රධාන රෝහලක මෙහෙමවත් පහසුකම් නෑ කියලයි. ඒ කතාව නම් සෑහෙන්න ඇත්ත. මෙහෙ දොස්තරලාට නියමගෞරවය සහ සැලකීම නො අඩුවම ලැබෙනවා. මොකද මේ මහ රෝහලේ කොඳු නාරටිය වන්නේ අපි නිසා.

Im doing what ever I can to change the unwanted into something productive and healthy.


Tuesday, June 12, 2012

අහෝ A9 සහ බයිසිකල් පදින දොස්තරලා



 “ඩොක්ටර් රාජන් ගේ නංගියි දරුවයි හැප්පිලා එතනම මැරිලා මල මිනී දෙක ඕ ඩී එකට ගෙනාවේ . එවෙලේ රාජන් තමයි ඇඩ්මිෂන් රූම් එකේ හිටියේ, ඩොක්ටර්ට හිතා ගන්න බැරි උනා. අපි ඒ වේගෙන්ම ඇක්සිඩන්ට් වෝඩ් එකට ගෙනිච්චා ඒත් දෙන්නම එතනමයි.”

ඕ.පී.ඩී එක හෙවත් බාහිර රෝගී අංශයේ වැඩ කරන මගෙම හිතවත් දොස්තර කෙනෙක් එදා හවස අප වෙත ගෙන ආපු ආරංචියෙන් අපට අනේ අපොයි කියවුනා. A9 මාර්ගය දැන් වඩා හොඳින් පිළිසකර කර තිබෙන නිසා මේ මාර්ගයේ යන එන රියදුරන් රථ වාහන ධාවනය කරන්නේ හරියට අත්තටු ලැබුනා වගෙයි.

රාජන්ගේ නැගණිය සහ දරුවා මෝටර් බයිසිකලයේ ගමන් කරද්දී ටිපර් රථයක් විසින් යට කර දමා තිබුනේ රෝහල පෙනෙන මානයේ තිබුනු කහ ඉරක් අසලමයි. එපමණක් නොව දිනකට එක වරක් හෝ තුවාල වීම් නිසා ඇතුල් කරන රෝගීන්ද මසකට මරණ කීපයක්ද සිදුවේ.

අද උදේ ශල්‍යාගාරයේ සැත්කම් සිදු කරන අතර කණ වැටුනේ මීට දිනකට උඩදී බයිසිකලය ටිපරයක හැපී මෙහි ගෙන ආ දරුවා මිය ගිය බවය. මෙවැනි මරණ නිරන්තරයෙන් සිදුවේ. 

යාපනය විශ්ව විද්‍යාලයේ ඉගෙනුම ලැබූ විශ්‍රාමික ශ්ල්‍යාගාර සිස්ටර් හෙවත් ප්‍රිපාලන හෙද සොයුරියගේ එකම පුතා යාපනයේ සිට ගෙදර එද්දී වෑන් රථයක හැපී මිය ගියේ ඔහු බයිසිකලයක ගමන් කරද්දීය. එම සිදුවීම අපට බොහෝ සංකා ගෙන දුන්නා මන්ද ඇය අප නිතර ඇස ගැටෙන දොඩන කෙනෙක් නිසා. නන්නඳුනන කවරෙකු උනත් මේ සියල්ලන්ගේම ජීවිත වටිනාකම කියා නිම කළ නොහැක. නොසැලකිලිමත් කමට වඩා ටිපර්, බස් රථ වල තිබෙන්නේ වේගයෙන් ධාවනයයි. සමහර විට ඇම්බියුලන්ස් රථයෙන් හදිසි රෝගීන් ප්‍රවාහනය කිරීමේදි පවා බස් රථ අපට ඉඩ දෙන්නේම නැති තරම්. එවෙලෙට එම බස් රථ අංක සටහන් කරගෙන පොලිසියට ලබා දීමට තරම් තරහවක් ඇති වෙනවා. ඇම්බියුලන්ස් හදිසි ගිලන් රථයක් යනු කුමක්දැයි කියාවත් ඉගෙනුමක් නොලැබූ බස් රථ රියදුරන් A9 මාර්ගයේ සිටී කියා මම බය නැතුව ඕනෑම තැනක කියන්නේ එහෙයිනි.


මේ ප්‍රදේශයේ බොහෝමයක් පිරිස පුස් බයිසිකලයෙන් ගමන් බිමන් යති. එය සාමාන්‍ය ජනයාගේ වාහනයයි. ගැහැණු පිරිමි බේදයකින් තොරව , ඇතැම්විට පිරිමින්ට වඩා ගැහැණු පුස් බයිසිකලයෙන් ගමන් බිමන් යති. එහෙත් උතුර දකුණ යාවීමත් සමගම වාහන එන්න එන්නම වැඩි වීමත් එක්කම පුස් බයිසිකල් වල ගමන් කරන මිනිස්සුන්ට සිදුවන අනතුරුද වැඩිවේ.

බයිසිකලයක් පදින මම...

මම ද අනිත්කොණ පැමිණි පසු ගෙදර තිබෙන බයිසිකලය මෙහෙ ගෙනෙන්නට හැදුවෙමි. ඔව් මම කුඩා කල සිටම එක එක ජාතියේ බයිසිකල් කිහිපයක සාඩම්බර අයිතිකාරයෙක් වීමි. මම වැඩෙනවාත් සමගම බයිසිකලයේ ප්‍රමාණයත් වැඩි විය. ඒත් ප්‍රවාහන අවහිරතා නිසා දිනෙන් දින දැනට මා ගෙදරදී පාවිච්චි කරන්න අම්මා අරගෙන දූන්නු බයිසිකලය මෙහි ගෙන එන එක කල් ගියාය. 
අනෙක් හැමෝම කාර් ගන්න හීන මවද්දී මගේ සිහිනය වුනේ බයිසිකලයක් ගැනීමයි. ඒ එය පරිසරයට හිතකාමී එකම වාහනය වන නිසාය. පරිසරයට හානි නොකර ජීවත්වෙන්න පොඩි කාලේ ඉඳන්ම පුරුදු වී ඇති නිසා දුම් දමන ඛණිජ තෙල් බොන වාහන වලට කොහෙත්ම ආසා නැත. එමෙන්ම එය සෞඛ්‍යයටද හිත කරය. මා බයිසිකලයක් පදින බව දැනගත් ඇතැම් පොෂ් යැයි කියා ගන්නා මිතුරෝ “අපොයි ලැජ්ජා නැද්ද ඩොක්ටර් කෙනෙක් වෙලා බයිසිකල් පදින්න” යැයි කීවෝය.

“ඉතින් මම තමයි ගන්නම ඕනේ. මෙච්චර ඉගෙන ගෙන කාර් එකක් පදිනවානම් මගේ ඉගෙනීමෙන් ඇති වැඩේ මොකක්ද ? මම ආඩම්බර වෙනවා මම ඩොක්ටර් කෙනෙක් වෙලා බයිසිකලයක් ගත්තු එක ගැන. මම ජීවිතේ දිනා ගත යුතු සියල්ල දිනා ගත් කෙනෙක්. උපරිම වශයෙන් ආදරයද රැකවරණයද ලබන අතර සාමකාමීව ජීවිතය ගෙන යන්නට හැකියාව ලැබුනු කෙනෙක්. අනික මම ඉගෙන ගත්තු කෙනෙක්. බුද්ධිමත් අය දන්නවා පරිසරයේ වටිනාකම” 

මගේ උත්තරයෙන් සියල්ලෝම කටවල් පියා  ගත්තෝය. මම විතරක් නොවේ, තව බොහෝ වෛද්‍යවරුද පෙර කල සිටි ශල්‍ය වෛද්‍ය විශේෂඥතුමා වැනි විශේෂඥ වෛද්‍යවරු පවා බයිසිකලයෙන් රෝහලට පැමිණේ.අපි කුඩා කල සිටම පරිසරයට ආදරය කිරීමට පුරුදු වූ අය වන්නෙමු. මිහි මඬලේ දරුවෝ කථාවෙන් ඒ බව මගේ මුල් කථාවලදී කියා ඇත්තෙමි. 





එවන් දෙයක් වටහා ගත නොහැකි උන් කියන දේ අසා මම නිහඬව සිනහ නගා සිටියෙමි. ඒ මෝඩයින් දාහක් සමග තර්ක කර දිනිය නොහැකි බැවිනි. ඉතින් ඔන්න ඔහොම මම බයිසිකලයක් පැද්දත් බොහෝ වෙලාවට A9 ප්‍රධාන මාර්ගයේ ධාවනය කරන්නම නො හැකිය. බොහෝ විට කරන්නේ අතුරු පාරවල ගමන් කර අදාල ස්ථානයට යන එකයි. එහෙම නැත්නම් මාර්ගයෙන් එපිට කැලෑ පාරේ ගමන් කරන එකයි. මොකද A9 එකේ බයිසිකලයෙන් ගියානම් එහෙම  A9 එකේ යන ටිපර් සංඛ්‍යාවයි බස් පෝළිමයි , බස් තරඟයයි නිසා අපේ රෝහලට තව දොස්තර කෙනෙක් අඩු වෙන එකයි වෙන්නේ. දොස්තරලා අඩු මේ දවස් වල එහෙම දෙයක් උනොත් කොහොමත් අමාරුවේ වැටෙන්නේ රෝහල නිසා. සියල්ලන්ගේම ආයාචනයෙන් මම හැකිතාක් දුරට A9 වලින් මිදී සිටින්නෙමි. එමෙන්ම බයිසිකලයෙන් නගරය දිහාට යද්දී, අප හඳුනාගෙන අතවනන රෝගීන් බොහෝය.

අපේ රටේ දේශපාලකයින් රට රටවල සංචාරය කරනවා යැයි මම සිතමි. එහෙත් ඔවුන් අනිත්කොණ කියවනවා යැයි මම නොසිතමි. 


කෙසේ හෝ වෙනත් රටවල බයිසිකල් පදින්නට පදික වේදිකාවේම වෙන් කළ තීරුවක් තිබෙනවා. ඉතින් ඒක මහ මාර්ගයේ සෙසු වාහන වලටද පහසුවක් වගේම බයිසිකල් පදින අයටද හිතකරයි. අපේ රටේ මාර්ගවල ආරක්ෂාව වැඩිනම් මෙලෙස විකල්ප මාර්ග තීරුවක් තිබේනම් මීට වඩා බයිසිකල් පදින්නට මිනිස්සු උනන්දු වෙනවා ඇති යැයි මට සිතේ.


ඉඳගෙන පමණක් වැඩ නොකරන, ශල්‍යාගාරයේදී පැය ගණන් සිටගෙන සිටින අපට වෙරිකෝස්  , අධික රුධිර පීඩනය, දියවැඩියාව මෙන්ම තරබාරුව වැනි තත්වයන්ට ඉක්මනින් ළඟා වීමේ අවධානමක් තිබෙනවා. එමෙන්ම පරිගණක ආශ්‍රිතව වැඩ කරන අයටද මේ අවධානම වැඩියෙන් තිබෙනවා. එනිසා බයිසිකලයක් පැදීමෙන් බොහෝ දුරට මේ තත්වය අඩු කරගන්න පුළුවන් වෙන එකනම් ෂුවර්.  මොකද හැමෝම ජිම් එකකට හෝ ශරීර සුවතාවයට කියලා වයායාම් නොකරන නිසා. අනික අපේ රටේ ගොඩක් අය පුරුදු වෙලා ඉන්නේ, ෆ්‍රයිඩ් රයිස් , කොත්තු රොටී, පරාටා වැනි පිටි තෙල් අධික කෑම වලින් කුස පුරවාගන්නයි එනිසා වෙන්නේ තවත් රෝගීන් සංඛ්‍යාව වැඩි වෙන එකයි.




උතුරු කොණේ සියල්ලන්ගේම වගේ හිතකර වාහනය බයිසිකලයයි. එනිසා පොදු ජනයාටද අපි වැනි බයිසිකල් පදින දොස්තරලාටද හිත සුව පිනිස A9 මාර්ගයේ භයානක බව අඩු කළ යුතුය.


මෙය හදිසියේ හෝ කවුරු හරි පරිසර හිතකාමි මහතෙකුගේ හෝ සංවිධානයක ඇස ගැටුනොත්, මහ මාර්ගයට යාබද ව බයිසිකල් මංතීරුවක් සකසන එක ගැන මීට වඩා අපේ රටේ මිනිස්සුන්ගේ හිත් වල අවධානයක් ඇති කරන්න. බයිසිකල් පදින එක මීට වඩා මිනිස්සුන්ට කිට්ටු කරන්න උත්සහ ගත්තොත් හොඳයි කියලා හිතනවානම් ඔබලා කරන කැම්පේන් එකකට අපිද (බයිසිකල් පදින දොස්තරලා ) උපරිම වශයෙන් සහය දක්වන්නෙමු.
මිහිකත සම්පතක්. දිනෙන් දින වැඩි වෙන පරිසර හානියට සමගාමීව පරිසරය දැන් අපිට අහිතකර වෙන්නට පටන් අරගෙන. එක්කෙනෙක් හෝ මේ ගැන හිතා කටයුතු කරන්නේනම් මොන තරම් හොඳ ද?

මම නිතරම සිතුවේ… “ලෝකේ ඔබ දකින්න ඕනේ වෙනස ඔබම වෙන්න” කියාය. 
Be the change you want to see in the world !

ඒ නිසාම මම නිතරම හිතකර වෙනසක් බවට පත්වීමි.
ඔබත් පුළුවන්නම් කරන්න !


Image credit.. Earthian  on face book.and the rest from google search.

Sunday, June 10, 2012

Dont worry ! we'll save them all ! කොයි මොහොතෙත් කල්පනාකාරීව !


"ඩොක්ටර් ලේබර් රූම් ඉන්දුමතී අම්මාගේ බබාගේ FHS අඩුවෙනවා" ප්‍රසූතිකාගාරයේ සේවයේ නියුතු හෙදි සොයුරිය එළියට පැමිණ කියූ සැනින් අප සියල්ලන් එදෙසට දිව්වෙමු. පරීක්ෂා කර බැලුවෙමු. තව දුරටත් බල බලා ඉන්නට බැරිය. ගර්භාශය තුලින් ශ්‍රාවය වන ඇම්නියොටික තරලයද අඳුරු පැහැ ගැන්වී ඇත. මෙකෝනියම් යනුවෙන් මේ තත්වය හඳුන්වයි. දරුවා ප්‍රසූත කිරීමට තරම් ගැබ් ගෙලද ප්‍රමාණයෙන් විශාල වී නොමැත. ඉක්මනින් සීසර් කර දරුවා එළියට ගත යුතුය. කඩිනමින් ඇය ශල්‍යාගාරය වෙත ගෙන ගොස් සීසර් සැත්කම මගින් දරුවා එළියට ගත්තෙමු. ඒ ඇගේ පළමු දරු උපතය. දරුවාද මවද සුව සේ සිටී. දරු ප්‍රසුතියක් යනු ස්වභාවික සිදුවීමකි. එයට විශේෂ මැදිහත්වීම් වෙදකම් පෙර කාලයේදී සිදු නොකල තරම් ය. එය ස්වභාවික සිදුවීමක් වුවද ප්‍රසූත සංකූලතා නිසා මරණයට පත්වන මව්වරුන් ගණනද ළදරුවන් ගණනද පෙර කල ඉතා විශාල විය. අවසානයේ නමුත් අද වෙන විට වෛද්‍ය විද්‍යාවේ දියුණුව නිසා, මාතෘ හා ළදරු මරණ අවම කරමින් දරු ප්‍රසූතිය වඩා විශ්වාසනීය ලෙස සහ සුවදායක ලෙස සිදු කිරීමට ක්‍රම වේද සහ නිර්නායක යොදා ඇත. හදිසි අවස්ථාවකදී ඉක්මන් සැත්කමක් කර දරුවා එළියට ගැනීමට හැකියාව ඇත. ඉන් දරුවාගේ ජීවිතයද, අනික් අතින් මවගේ ජීවිතයද බේරේ. 

ඇතැම් විට ගර්භාෂයෙන් පිටත සිදුවූ පිළිසිඳ ගැනීම් සමග අම්මලා පැමිණේ. ඔවුන් එන්නේ එක්කෝ සිහි නැතිව අධික ලෙස ලේ වහනය වෙමිනි. එසේ නැත්නම් ඉවසා ගත නොහැකි ලෙස බඩේ කැක්කුමක් සමගය. එවිට ඉක්මනින් රෝගියා ශල්‍යාගාරය වෙත ගෙන ගොස් ගර්භාෂයෙන් පිටත පුපුරා ගොස් ලේ ගලමින් තිබෙන ඒ සියල්ල ඉවත් කොට ලේ වහනය වන තැන සොයා පිලිසකර කිරීමට සැත්කම් කළ යුතුය. මේ සියල්ල ජීවිතයත් මරණයත් අතර දෝලනය වන කාල පරාසයන්‍ ය. සුළු වරදකින්, සුළු ප්‍රමාදයකින් අහිමි වෙන්නේ මිනිස් ජීවිතය. ඇතැම් විට එනිසා සෙසු දරුවන් හට මවක අහිමි විය හැකිය. ප්‍රසව හා නාරි වේද වාට්ටු වල සේවය කිරීම මෙනිසාම අධික පීඩනයක් ගෙන දේ. කොයි මොහොතෙත් සිටිය යුත්තේ කල්පනාකාරීවය.

අනිත්කොණ ප්‍රසව හා නාරි වේද වෛද්‍යවරයකු ලෙස "පස්තාච්චි" හදාරන අතරෙම වැඩ කරන්නට වුනා. මෙහෙට ස්ථිර ලෙස පත්වෙලා ආපු හැමෝටම උවමනාව තිබුනේ ඉක්මනින් පස්චාත් උපාධියේ පලවෙනි කොටස පාස් වෙලා කොළඹට යන්න. මාසෙකටම හම්බුවෙන නිවාඩු වලින් ගෙදර දුවන්න බලාගෙන ඉන්නකොට හැමොගෙම හිත්වල නිතර තිබුනෙ නොරිස්සුමක්. ඒත් මෙහෙ බොහොම කැමැත්තෙන් හිටපු අපි කිහිප දෙනෙක්ට නම් මෙහෙ සේවය කරන එක හිතට සැනසුමක් ගෙන දුන්නා. ඒ අපි ඉන්න තැන සතුටෙන් සිටින්නට පුරුදු වී සිටි නිසයි. 

සීසර්, වන්දීකරණ මෙන්ම අනෙක් සියලු ශල්‍යකර්ම කරනන්ට සිදුවුනේ පෙර පුහුණුව ලැබූ අප දෙදෙදෙනාට සහ මේ ක්ෂේත්‍රයේ වසර 6 පමණ පලපුරුද්ද ඇති අපේ ජේෂ්ඨ අයියාටයි. ඔහු යුද්ධය පැවති කාලයෙත් ඉන් පසුවත් දිගටම අනිත් කොණ සේවය කරන කෙනෙක්. 2009 දී මේ රෝහල කොටින් යටත් කරගෙන මෙහි සේවයකයින් සියලු දෙනා සමග ශල්‍ය උපකරණ සහ බෙහෙත් පුදුකුඩු ඉරිප්පු දක්වා ගෙන ගිය ගමනේදී අයියාත් අනිත් හෙදි සොයුරියනුත්, මිඩ් වයිෆ් මිස්ලාත් වෙන කරන්න කිසිම දෙයක් නැති නිසා යටත් වී ඔවුන් සමග කියන කියන තැනට යන්නට වුනාලු. රෝහලට පැමිණ වැඩ බාරගත්තු කාලයේ සිට මගේ වැඩේම මේ කතා හාර හාර අහන එකයි. ඒ කාලේ අන්තිමට විශ්වමඩු වලට එහා පාසැලක් තුල පරිඝණක ශාලාවේ වායුසමණ යන්ත්‍ර පණ ගන්වා සීසර් කිරීම් සහ හදිසි සැත්කම් සියල්ල සිදු කරාලු. නිර්වින්දක වෛද්‍යවරුන් නොමැති කල, අයියා කොන්දට විදින නිර්වින්දක ක්‍රමය (spinal anesthesia)  පාවිච්චි කරමින් ඔහුම නිර්වින්දනය කර සීසර් සැත්කම කර අම්මලා සහ දරුවන් බේරා ගත්තාලු. ඔහුට මේ ප්‍රදේශයේ මෙන්ම සියලු කාර්යය මණ්ඩලය අදටත් බෙහෙවින් ගෞරව කරති.  

ඉතා නිහඬ නිහතමානි පුද්ගලයකු වන ඔහු අපට වඩා ජේෂ්ඨ වුවද තවම අප හා උරනුර ගැටී වැඩ කරයි. කොහොම හරි 2009, අවසාන සටනට කලින් විශ්වමඩු ප්‍රදේශයේදී ඔහු ඇතුලු වෛද්‍යවරුන් පිරිස නිරුපද්‍රිතව නැවත අප හමුදා මගින් මුදාගන්නා ලදී. දැන් දෙවෙනි තුන්වෙනි ප්‍රසූතියට පැමිණෙන බොහෝ මව් වරුන්ගේ ප්‍රථම දරුවා ඉපිද තිබුනේ අර පෙර කියන ලද ශල්‍යාගාරයක් වූ පරිඝණක කාමරයේය. දෙවිවරුන් වැනි වෛද්‍යවරුන් සිටිනවා යැයි මා විශ්වාස කරන්නේ මෙවැනි පුද්ගලයින් හමුවූ නිසාය. නැවත මේ ප්‍රදේශයට සාමය උදාවීමත් සමගම, මීට එහා උතුරු මැද පලාතේ අගනුවර රෝහලේ සේවය කරමින් සිටි ඔහු සහ ජේෂ්ඨ වෛද්‍යවරයෙක් පැමිණ නැවත මේ රෝහලේ ප්‍රසව හා නාරි වෛද්‍ය ඒකකය (obstetrics and gynecology unit) ස්ථාපනය කර,  UN and UNICEF එකේ අධාර ඇතිව ශල්‍යා ගාරය සහ ප්‍රසූතිකාගාරය යථා තත්වයට පත් කල හැටිනම් අපූර්ව විශ්මිත වැඩකි. සියල්ල මුදල් මත පද නම් කර සල්ලි කාක්කන් මෙන් චැනල් කරමින් දුවන වෛද්‍ය මුදලාලිලා සිටින අප රටේ, මෙවැනි වෛද්‍යවරුන් අප රටට වාසනාවකි. ඔහුගෙන් ලද පන්නර අපටද වඩා හොඳ වෛද්‍යවරුන් වීමට ලද මහඟු භාග්‍යයකි.
 අපගේ සති සායන , නොම්මර ප්‍රමාණයකට සීමා නොකර ගර්බණී සායනයට  පැමිණෙන සියලුම ගැබිණි මවුවරුන් මෙන්ම නාරිවේද සායනයට පැමිණෙන සියලුම ස්ත්‍රී රෝගීන් පරීක්ෂා කරන්නෙමු. මෑතකදී අලුතෙන් පමිණි අප විශේෂඥ වෛද්‍ය තුමන්ලා දෙදෙනාම පැවසුවේ මෙලෙස ලංකාවේ කිසිම රෝහලක සිදු නොකරන බවයි. මන්ද  සායන දිනකදී අප 300 පමණ දෙනා පරීක්ෂා කරන හෙයිනි. මේ සේවා කාලය ඉතා වෙහෙසකර වුනත්  , රෝගීන්ගෙන් අප වෙත ලැබෙන පැසසුම් නිසා ඒ වෙහෙස ඉවසාගන්නට පුලුවන් තරමේ එකකි. හදිසි සැත්කම් අවසානයේ, රිකවරි රූම් එකේදී අපේ අත ගෙන සිඹ අපට ස්තූති කරන අම්මලා ද, තම දරුවා නිරුපද්‍රිතව ප්‍රසූත කරන්නට උපරිම වශයෙන් ඇප කැපවූ නිසා වැඳ ස්තූති කරන අම්මලාද බොහෝය. අවසානයේ අපට ඉතිරි වෙන්නේ අනුන් වෙනුවෙන් තම දිවි නොතකා කරන ලද කැපවීම පමණි.
ක්ලිනික් වල ස්කෑන් කිරීමට බොහෝ වෙලා ගත වේ. තිබෙන්නේ එක ස්කෑන් යන්ත්‍රයක් පමණි. බොහෝ විට සවස 5 වන තෙක් ස්කෑන් කරන්නෙමු.  සැරෙන් සැරේ මාරුවෙන් මාරුවට අපි එකිනෙකා  පැමිණෙන සියලුම ස්කෑන් අවශ්‍ය අම්මලා ස්කෑන් කරන්නෙමු.  මන්ද ඔවුන් දුර බැහැර සිට අතේ මුදල වියදම් කරගෙන පැමිණෙන්නන් වන අතර අපමණ දුක් කරදර මැද දිවි ගෙවන්නන්ද වන නිසාය. මනුස්සකම සහ අනුන්ගේ දුක නොහඳුනන වෛද්‍යවරුන් ඇතැම් විට " ඔහොම කොහොමද වැඩ කරන්නේ.. ගිහින් හෙට එන්න කියන්න අනේ මටනම් බෑ හවස හතරෙන් පස්සේ නම් රෑ වෙනකම් ස්කෑන් කරන්න " යැයි පවසයි. "බැරි නම් නිකම් ඉන්න අපි පුළුවන් අය ඒ දේ කරන්නම්" කියා අපි අපේ සේවය උපරිම ලෙස කරන්නෙමු. 
අපේ විශේෂඥ වෛද්‍ය වරයා මෙවැනි වෙහෙසකර දිනක අපට කියුවේ "ඔව් , අම්මලා 500 පමණ හිටියත් අපි හැම කෙනාවම පරීක්ෂා කරමු. කමක් නෑ... වෙහෙස වුනත් , අපි හැමෝගෙම ජීවිත රැකගත්තා කියලා අපට සතුටු වෙන්න පුළුවන්" කියාය.("dont worry , there may be 500 mothers but be happy that we'll save them all at the end of the day") ඒ වදන් අපට මහා සවියක් විය.