ඇන්ටිජන් ඇනිටිබොඩි මොනවද අප්පා මේ !

අවුරුදු දහයෙන් ඉහළ ළමයි කොහොමත් අපි එක්ක තරහෙන් ඉන්නේ ...හරියට ඩෙංගු අපි හදවලා බලෙන් නතර කරන් ඉන්නවා වගේ....

නමුත් ඊට වඩා පොඩි අය අපි එක්ක හරි ඉක්මනට යාළු වෙනවා. අපේ ලොකු මිස් ළමයින්ට පාට පෙට්ටි කොළ එහෙම දුන්නම මෙන්න මේ වගේ චිත්‍ර ඇඳලා දෙනවා.  රසික උඩගම කියන මිතුරා, මේ එක චිත්‍රයක් අපූරුවට කැන්වස් පෝස්ටරයක ප්‍රින්ට් කරලා ගෙනත් දුන්නා. ඒක තමා එක පින්තූරෙක පෙනෙන්නේ අපි වාට්ටුවේ ඇතුල්වෙන තැනම ඉස්සරහ ගහලා තියෙනවා. 

අපොයි අර ටීනේජර්ස්ලා (නව යොවුන් වයසේ කට්ටිය) නම් හෙන අමාරුකාරයෝ. මේවා මම කලින් ෆොටෝ අරගෙන තිබ්බට අප්ලෝඩ්කරන්න ලියන්න බැරිම වුනේ දවසක්ම උණ ගැනී හිටි නිසා.

ඔන්න ඉරිදා මගෙ ඔන් කෝල් එක , ප්‍රසව වාට්ටුවෙන් කෝල් එකක් එනවා එදා උදේ හම්බුන බබෙක් කෙඳිරි ගානවා කියලා. ගිහින් බැලින්නම් අනේ ඔව් ඒ පැංචා කෙඳිරිගානවා නොනවත්වා. ඒක පෙනහළු ශ්වසන සම්බන්ද ආසාධනයක් වෙන්න හොඳටම ඉඩ වැඩී. එයාට කඩිනමින් කළ යුතු දේ කරලා ඒත් හරියන්නේ නැති නිසා විශේෂඥවෛද්‍යතුමියටත් දන්වලා වැඩි දුර ප්‍රතිකාර කරන්න අපේ වාට්ටුවට මාරු කරගන්න හදන අතරේ. (අර මම ලීවේ අපි රණ්ඩු කරලා අටවගත්ත පොඩි නොමේරූ ළදරුවන් දාන ඉන්කියුබේටරය ගැන ? මෙන්න මෙතනින් ඕනෙ නම් ඒ කතාව කියවන්න)

ඒ අතරේ මට කෝල් එකක් එනවා ප්ලේට්ලට් 33 000 shock  හෙවත් අසාධ්‍ය තත්වයට වෙලා දරුවෙක් ඇඩ්මිට් වෙලා කියලා. ETU එකෙන් ඒ වෙද්දිත්, අවශ්‍ය දියර විශාල ප්‍රමාණයක් ශරීර ගත කරලා. එයාව ප්‍රකෘති තත්වයට අරගෙන තිබ්බේ. ඇත්තටම ශරීරයෙන් විශාල දරුවෙක්.

මෙයාගේ කතාව මේ වගේ... 

පළමු දවසේ උණ, පුද්ගලික වෛද්‍ය මධ්‍යස්ථානයකින් බෙහෙත් ගන්නවා.කිසිම රුධිර පරීක්ෂාවක් කරන්නේ නෑ.
  ඊළඟ දවසෙම උණ හොඳ වෙනවා, දෙවෙනි දවසේ උණ කොහොමත් නෑ. තුන්වෙනි දවසෙන් පස්සෙ උණත් නෑ අමාරුත් නෑ.. ආයේ හතරවෙනි දවසෙ බඩ රිදෙනවා.. බඩ රිදෙනවා වැඩිවෙනකොට පස්වෙනි දවසේ අපේ බාහිර රෝගී අංශයට එනවා. 

එද්දිම ක්ලාන්ත ගතියක් තියෙන නිසා ප්‍රෙශර් බලනවා... හොඳටම අඩුයි. නාඩි දැනෙන්නෙත් නෑ. ඉතින් ඉක්මනින් දියර ශරීරගත කරලා ඇඩ්මිට් කරනවා

ඇයි තුන් වෙනි දවසේ ලේ බැලුවේ නැත්තේ.. ඇහුවම අම්මා කියන්නේ "දවස් දෙකයිනේ උණ තිබ්බේ කියලා. "ඒත් අපි අමතක කරන්න නරකයි ප්ලේට්ලට් අඩුවෙන්නෙත් සංකූලතා වැඩි වෙන්නෙත් උණ බැස්සම තමයි කියන එක. 

ඊළඟට මේත් අර නාහෙට නාහන වයසේ එක්කෙනෙක්නේ " ඉස්පිරිතාලේ එන්න බෑම කීවා" කියා අම්මා කීවා. එයාගෙ නම් ස්කෑන් එකේ රුධිර තරල පිටත උදර කුහරයේ පිරී ඇති බව පෙනුනා. අපේ වාට්ටු වලටම දැන් ස්කෑන් මැෂිම ගානේ දීලා තියෙනවා මේ අයගේ සංකූලතා ඉක්මනින් හඳුනාගන්න. 

මේවා ඩෙංගු දැකලා දැකලම ඉගෙන ගන්න පාඩම්. 

ඒ එක්කම මම දැක්කා ඩෙංගු ඇන්ටිජන් නෙගටිව් නම් තමා ඇඩ්මිට් කරන්න ඕනේ කියලා වැරදි මතයක් පතුරනවා. 

එහෙම ඇඩ්මිට් කළානම් අපිට තව තට්ටු ගොඩනැගිලි තුනක් සහ ඇඳන් පන්සීයක් විතර ඕනෙ කරනවා. මොකද ඇන්ටිජන් එක නෑ කියලා තමයි අපි සැනසීමෙන් උණ රෝගය ඇති අයව ගෙදර යවන්නේ. ඒවගේම තමයි ඇන්ටිජන් නෙගටිව් වුනත් ලේ රිපෝට් එකේ ඩෙංගු උණ දර්ශක ලෙස භාවිතා කරන ප්ලේට්ලට් සහ සුදු රුධිරාණු කියන මේ දේවල් වගේම ඇඟේ දියර සහ සෛල ප්‍රමාණ ගැන වැටහීමක් ගන්න කරන හෙමැටොක්‍රිට් අගය ගැනත් බලන්න ඕනේ. ඇන්ටිජන් නෙගටිව් වුනත් අර platelet , white cell counts දර්ශක වල වෙනස් වීමක් ඇත්නම් ඒ අයව ඇඩ්මිට් කරනවා. නැතුව ඇන්ටිජන් නෙගටිව් හැමෝම ඇඩ්මිට් කරන්නේ නෑ. 

මොනවද මේ ඇන්ටිජන් කියන්නේ.... 

සරලවම කීවොත් ප්‍රතිදේහ ජනනය කරන්න අපේ ඇඟේ ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතියට  උදව් වෙන දේ තමා ඇන්ටිජන් හෙවත් ප්‍රතිදේහ ජනක. ඒ කියන්නේ යම් ආගන්තුක දෙයක් හානිකර දෙයක් අපේ ඇඟට ඇතුල් වූ සැනින් ඒවායේ මතුපිට ස්ථරයේ ඇති ප්‍රෝටීන වලින් ඒවා ආගන්තුක දේවල් ලෙස අපේ ශරීරය විසින් හඳුනා ගන්නවා. ඒවා සෛල, වෛරස බැක්ටීරියා, මේ හැම දේකම මතුපිට තියෙන ප්‍රෝටීන ... එතකොට මේවායේ ලක්ෂණ නිසා අපේ ශරීරයේ ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතිය ඒවා හඳුනාගෙන ඒවා විනාශ කරන්න ඕනෙ කරන ප්‍රතිදේහ නිපදවනවා.  ප්‍රතිදේහ ගිහින් අර ප්‍රතිදේහ ජනක ඇති සෛලවලට බැඳී ඒවා විනාශ කරන්න ක්‍රමවේද සපයනවා. ඔය පින්තූර බැලුවම තේරෙයි. එතකොට ඉක්මනින් අපිට ලේ වල පෙනෙන්නේ ප්‍රතිදේහ ජනක... මොකද ප්‍රතිදේහ ජනක ආවම තමා ප්‍රතිදේහ නිපදවන්න අපේ ඇඟේ ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතියට සංඥා නිකුත් වෙන්නේ. එතකොට රෝගය හැදිලා ටික කලක් ගියාම තමා ප්‍රතිදේහ හෙවත් ඇන්ටිබොඩීස් අපේ ලේවල හඳුනාගත හැකි මට්ටමකට එන්නේ

මේ ප්‍රතිදේහ නිපදවනකොට ඒවා ආයෙ ආයෙත් නිපදවන්න මතකයක් අපේ ඇඟේ ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතියට ඇතුල් වෙනවා. ඒකයි සමහර රෝග අපිට එක පාරක් හැදුනම ආයේ හැදෙන්නෙම නැත්තේ. ඔය දෙයියන්ගේ ලෙඩ කියන්නේ. ඒවගේම සමහර ඒවායේ ප්‍රතිදේහ ජනක සුළු ප්‍රමාණයක් අපේ ඇඟට ඇතුල් කළාම අපේ ඇඟේ ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතිය ඒකට අවශ්‍ය අවි හෙවත් ප්‍රතිදේහ හදලා මතක ගබඩාවේ තියාගන්නවා. ඉතින් මේ නිසා තමයි අපි කුඩා කාලේ අපෙ ඇඟේ ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතියත් හරියටම වැඩ කරන්නේ නැති කාලේ ඔය එන්නත් මගින් සුළුවෙන් ප්‍රතිදේහ ජනක අපේ ශරීරයට හඳුන්වලා දීලා ප්‍රතිශක්තිය ඇති කරන්නේ. 

එතකොට ඩෙංගු වෛරසය ඇතුල් වුන ගමන් අපේ ලේවල තියෙන්නේ මොනව ද ? ප්‍රතිදේහ ජනක. ඒ කියන්නේ ඇන්ටි ජන්. ඒක උපරිමයෙන් ලේ වල අපිට මනින්න පුළුවන් අගයන්ගෙන් තියෙන්නේ උණ හැදිලා පළමු දින දෙක තුල. උණ කියන්නේ මේ ප්‍රතිදේහ ජනක වලට අපේ ඇඟෙන්ම එන ආරක්ෂිත උපක්‍රමයක්. බොහෝ බැක්ටීරියා සහ වෛරස අධික උෂ්ණත්වයේදී මැරෙනවා. නමුත් අපිට දරාගන්න බැරි නිසා අපි පැරසිටමෝල් බොමින් උණ අඩු කරගන්නවා. ඉතින් අපේ ශරීරයටම අපි ඒක අඩු කරගන්න ඉඩ දෙන්නේ නෑ. ඒක වෙනම කතාවක්. 

එතකොට ඇන්ටිජන් පොසිටිව් හෙවත් ප්‍රතිදේහ ජනක රුධිරයේ ඇත කියන්නේ මොකක්ද ? ඒ රෝගියාගේ ඇඟේ වෛරසය තිබෙනවා. මෙන්න මේ අය ගැන අපි කල්පනාවෙන් ඉන්න ඕනෙ. ලේ පරීක්ෂා කරලා සෛල ප්‍රමාණ බලන්න ඕනෙ. සාමාන්‍ය වුනත් ගෙවල් වල යවන්න බෑ , මොකද වෛරසය ශරීරගතවෙලා නිසා ඒක කොයි මොහොතේ හරි ඩෙංගු රක්තපාත තත්වයට යන්න පුළුවන්

එතකොට ඇන්ටිජන් නෙගටිව් නම් - එහෙනම් ඒත් ඒ අයට උපදෙස් දෙන්න ඕනෙ, දින තුනක් යනකොට රුධිර පරීක්ෂාවක් කරගන්න කියලා. නමුත් සාමාන්‍යයෙන් හැමෝම වගේ ඇන්ටිජන් ටෙස්ට් එකත් එක්ක Full blood count එකක් කරගන්නවා. ඒකේ වෙනසක් නැත්නම් ඩෙංගු නොවේ කියන්න බැරි අපිට ඔය ටෙස්ට් එකේ sensitivity කියලා කොටසකුත් එන නිසා. එනිසා නෙගටිව් නම් , හිත සැහැල්ලු වුනත්, ඔවුන්ට උණ රෝගය ඇත්නම් දින තුනක් මත්තෙන් නැවත සම්පූර්ණ රුධිර පරීක්ෂාවක් හෙවත් රුධිර සෛල ප්‍රමාණ කියැවෙන පරීක්ෂාවක් කරන එකයි හොඳ. 

අපි නම් ඇන්ටිජන් පොසිටිව් නම් ඇඩ්මිට් කරන අතර නෙගටිව් නම් ඉහත සඳහන් උපදෙස් දෙනවා. මොකද බහුතරය ඇන්ටිජන් නෙගටිව්. මේ ලියන මටත් දින තුනක් උණ තිබුන නිසා රුධිර පරීක්ෂාවක් කරගත් අතර එය ප්‍රශ්නයක් පෙන්නුම් කළේ නෑ. ඉන්පස්සු නැවත සති කිහිපයකින් උණ ගත් අතර මෙවර ඇන්ටිජන් පරීක්ෂාවක් කළ අතර එය නෙගටිව් වුනත් රුධිර පරීක්ෂාවෙන් පෙන්නුම් කළේ බැක්ටීරියා ආසාධනයක්. එය ඩෙංගු දර්ශක වලට හාත්පසින් වෙනස් අගයන් ගෙන දෙන්නේ. 

 වෛද්‍ය විද්‍යාලේ ඉගෙනගත් ක්ෂුද්‍රජීව විද්‍යාව වගේම, ව්‍යාධිවේදය සහ ප්‍රතිශක්තිකරණ විද්‍යාව කියන විෂය වල සම්පින්ඩනයක් තමා තේරෙන සිංහලෙන් ලීවේ. ඒ මම බ්ලොග් ලියන නිසාම නෙමේ. ඩෙංගු උණ පිරී ඉතිරී යන රෝහලක ළමා වාට්ටුවේ වැඩ කරන නිසා ! මේක අපිටත් හරි හිසරදයක් වෙලා ඇති නිසා. 

ඇයි අපිට එක දවසක් දාගෙන මුළු රටටම නිවාඩු දීලා, සුද්ද පවිත්‍ර කරලා දුම ගහලා මේ ඩෙංගු වසංගතය ඉවරයක් කරන්න බැරි.

#denguediary

මගෙන් අවසර නොගෙන මෙය උපුටා  ගැනීම  හෝ පල කිරීම කරන්න එපා !
antibody antigen picture from internet