ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් 2010 දී රිපෝට් එකක් පල කරලා තියෙනවා, global strategy to reduce harmful use of alcohol හෙවත් හානිකර ලෙස මත්පැන් භාවිතය අවම කිරීමේ ගෝලීය උපායමාර්ගය කියලා. එය පල කර තිබුනෙ 2010දී. ඒවගේම 2018 දී පල කළ global status report on alcohol and health කියන ලිපියත් ඔබට අන්තර්ජාලයෙන් කියවන්න පුළුවන්.
දැන් බලමු WHO එකට මොන අමාරුවක්ද මේ කියලා...මොකද මත් පැන් Legalized ඒ කියන්නේ නීතියෙන් තහනමක් නැති දෙයක්.. ඉතින් එහෙම එකේ බොන්නේ තම තමන්ගේ සල්ලිවලින් නම් who එකට මොන අමාරුවක්ද ? වගේ දේවල් අහන්න පුලුවන් කෙනෙක්ට.
ඒත් ඒකේ සඳහන් ලෙස මත් පැන් පමණක් ලොව පුරා මරණ මිලියන 2.5 කට හේතුවෙනවා. මත්පැන් හානිදායක ලෙස භාවිතා කරන මිනිසුන්ට හානි ගෙන එනවා පමණක් නොවේ ඔවුන් අවට සමාජයත් විනාශ කරනවා.
මත්පැන්වල හානිදායක පැත්ත ගැන ලියූ වෛද්‍යවරුන්ගෙන් ප්‍රශ්න කළා වගේ ඉතින් කොහොමත් මැරෙන එකේ WHO එකට මොන අමාරුවක්ද ? කියලත් ඔබට ප්‍රශ්න කරන්න පුළුවන්.
හැබැයි ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය දකින මේ ප්‍රශ්නයේ සංකූලතා , ඒ කියන්නේ පුද්ගල, සාමාජීය සෞඛ්‍ය මූල්‍යමය කියන හැම සංකූලතාවයම අපි ජීවත්වන සමාජයෙන් වගේම රෝහල් තුලදිත් දකින්නේ ඒවාට ප්‍රතිකාර කරමින් පැලැස්තර අලවන්නේ සෞඛ්‍ය සේවයන්.
මම පළවෙනිම පාරට රෝගියෙකුගෙන් ගුටි කෑවෙත් සීමාවාසික වෛද්‍ය කාලයේදී, පාරේ වැටිලා හිටිය බීමත් කෙනෙක් රැගෙන විත් තිබුනා වාට්ටුවට.ඔහුව පරීක්ෂාකරන්න ගියේ නැගිටගන්නවත් බැරි තත්ත්වයෙන් හැල හොල්මනක් නැතිව හිටිය නිසා. මේ මනුස්සයා, ප්‍රෙශර් බලන්න, පෙනහළු හර්දයපරීක්ශා කරන්න ළං වූ විට, මා විසිවී වැටෙන්න තරම් පහරක් එල්ල කළා වම් අත පපුව දිහාට.
ඒ මනුස්සයා උදේවෙද්දි වෙරි හිඳිලා සමාව ගත්තා. ඒත් ඔහුට අවඥා සහගත කතා අහන්න සිදුවුනා අවට හිටිය අයගෙන්. ඒ ඔහු සිවිල් සමාජයේ වගකිවයුතු රැකියාවක් කරන කෙනෙක් නිසා. ඔහුගේ රැකියාවත් උලුප්පා දක්වමින් එක් අයෙක් කීවේ... මෙහෙම ඉතින් මෙයාලා හැසිරෙද්දි අපි කොහොමද එයාලට ගරු කරලා විශ්වාස කරන්නේ... කියලයි.
වෛද්‍යවරුන් හැටියට අපි මේ ගැන විරුද්ධ මත දරන්නේ , ඒ ගැන ලියන්නේ ඒවායේ අතුරු ආබාධ, සෞඛ්‍ය සමාජ සහ මූල්‍යමය ප්‍රශ්න , හෙවත් කොම්ප්ලිකේශන් දකින නිසා. ලංකාවේ සමහරකට මේ ගැන පාලනයක් නැති නිසා කියලා කියන්න ඕනේ.
පසුගිය දා බාර් ඇරියාට පසු හදිසි අනතුරු, බීමතින් කරගත් ව්‍යසන දැකපු වෛද්‍යවරු හෙදියන් සටහන් පලකර තිබුනා. ලේ බැංකුවට වැඩ අධික වූ රැයක් බව ප්‍රධාන රෝහල් දෙකක වෛද්‍යවරයෙක් සහ වෛද්‍යවරියක් සඳහන් කර තිබුණා.
මත්පැන් නොබීව අප්පච්චි කෙනෙක් සහ ගෙදරටවත් නොගෙනාව ලොකු අත්තෙක් සිටිය නමුදු බීමත්ව අවසිහියෙන් හැසිරෙන අසල්වැසියන්, ඥාතීන් හිටියා. එක්කෙනෙක් අප අසල්වැසියෙක්. ඔහුගේ දරුවන් ඇතැම් දිනක අප ගෙදරට ඇවිත් නිදාගන්නේ, පාඩම් කරන්නේ. තව දැක්කා, ඥාතිකෙනෙක්ගේ බීමත්කම කොහේ ගියත්, පාටියකට ගියත් ඔවුන්ට ලැජ්ජාවක් වෙයි කියා දරුවන් සහ බිරිඳ බොහොම බයෙන් ඉන්න එක. ඔවුන්ගේ ජීවිතවල හැල හැප්පීම් අදටත් ඛේදවාචකයක්.
අහලා බලන්න ලංකාවේ බොන නෙමේ නාන තාත්තලා ඉන්නේ... දරුවන් ගැහැණුන් විඳින මානසික වධය, ජීවිත ව්‍යසන දැකලා දැකලාම හෙම්බත් වෙලා. සිහිවිකල් ව තමන්ගේම දරුවන් දුෂණය කළ කතා අපට රෝහල් තුල මුණගැහුණා. බොන එක ආතල් එකක් නම් ඒක අපි දැකපු ජීවිත තුල එහෙම නොවුනේ ඇයි ?
අන්නස්‍රෝතයේ රුධිර නාලිකා ඉදිමිලා පුපුරලා ලේ වමනේ ගිහින්, අන්තිමට, කෘතිම ශ්වසනය දෙමින්, රිසසිටේට් කරන තැනට අවුල් වෙච්ච, සිරෝසිස් හැදුනු එහෙම අය, මත්පැන් ඇබ්බැහිය එක්ක ආපු ප්‍රශ්න එක්ක ආ අය සමඟ හෙට්ටු වෙච්ච කායික වෛද්‍ය වාට්ටු කාලයක් පසු කළ සහ, ඊට පස්සේ ඇබ්බැහි වූ හෙවත් ඇල්කොහොලික්ස්ලා හමුවූ.. referral බලන්න මෙඩිකල් වෝඩ් ගිය පසු හමුවූ alcohol withdrawal...සහ dilerium tremens හැබැහින් දුටු මනෝ වෛද්‍ය ඒකකයේ කාලයද මතක් වුණා.. ලියන්න පුලුවන් සේරම කතා ලීවා විටින් විට. මේක සැහැල්ලුවට අරන් මත්පැන් බොන එක උත්කර්ෂයට නංවලා ලියන එක නම් හරි නෑ.
මිලානී සල්පිටිකෝරාල නීතීඥතුමිය සටහනක් පලකර තිබුණා, බාර් ඇරිය එදින රෑ බීමත් සැමියන් නිසා අඩම්තෙට්ටම් විඳි ගැහැණුන්, අඩුම තරමේ හත් අට දෙනෙකුගේ අඳෝනා අහන්න වුණු බව.
ලෝකය පුරා සෞඛ්‍ය ප්‍රශ්න බොහෝමයකට හේතුවක් ලෙස ද සංවර්ධන වෙමින් පවතින රටවල ප්‍රජාවට ප්‍රබල ලෙස බලපාන හේතුවක් ලෙස ද මත්පැන් බීම ගැන WHO ලියා දක්වනවා. ඒවගේම , මෙය වෙනස්කළ හැකි සෞඛ්‍ය තර්ජනයක් ලෙසද පෙන්වා දෙනවා. ඒ කියන්නේ ජානමය සැකැස්ම, ලිංග බේදය, වයසට යෑම අපට වෙනස්කළ නොහැකි සෞඛ්‍ය ප්‍රශ්න ඇති කරන නමුදු, මෙවැනි නරක පුරුදු අපට වෙනස් කළ හැකි බව ඔවුන් පෙන්වා දෙනවා.
මෙයින් ඇතිවන සෞඛ්‍ය ගැටළු සඳහා සෞඛ්‍ය අංශවල මූල්‍ය ප්‍රතිපාදන වෙන් කිරීම වගේ දේවල් තුලින් ඇත්තටම සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටක ආර්ථිකය කෙරෙහි අහිතකර බලපෑමක් ඇතිකරනවා.
බේබදු තාත්තලාගේ විතරක් නෙමේ අම්මලාගේ කතාත් මම ඇති තරම් අනිත් කොන සහ සායනික සටහන් නොවේ පොත්වල ලියා ඇති නිසා ඒවා නැවත නැවත ලියන්නේ නෑ.
