කඳවුරු සටහන් - තෙතබරිත රෝග !

වෛද්‍ය කඳවුරු සටහන් අංක 1 - ගංවතුර ආශ්‍රිත රෝගාබාද ගැන සුළු කෙටි විග්‍රහයක් !‍‍

සහන සලසන්නෙත් ජීවිත යුද්ධයක් අතරින් නිසයි මේ දේ ලියන්න පමා වුනේ... අප රෝහල වෙත එන පිරිස සහ අපි ඒ පෙදෙස්වලටම ගොස් ක්‍රියාත්මක කළ සේවා වලදී අපට වැටහුන කරුණු කිහිපයක් මේ... ඔවුන්ට අවශ්‍ය ආහාර ලැබෙන බව තේරෙනවා. නමුත් සනීපාරක්ෂාව ගැන වඩාත් සිතිය යුතුයැයි සිතෙනවා.

- මා පරීක්ෂා කළ ළදරු ළමා සියල්ලන්ගේම තිබුනේ ශ්වසන ආබාධ උගුර ආශ්‍රිත සෙම් ගෙඩි තත්ව සහ හෙම්බිරිස්සාව නිසා නාසය අවහිර වීම වැනි බැරෑරුම් නොවූ තත්වයන්. පෙනහළු ආශ්‍රිත ඇදුම තත්වයන් තිබූ දරුවන් සිටියේ සුළුවෙන්.

- ඩොක්සිසයික්ලින් ම ඉල්ලන පිරිසක් හිටියා- අවුරුදු 8ට අඩු දරුවන්ට දෙන්න එපා කියලා බොහොම තදින් කීවා. ඇත්තටම එහෙම තමා CDC එකෙන් කියන්නේ.. ඉතින් පොදුවේ දරුවන්ට දෙන්න එපා කියලත් , කිරිදෙන අම්මලාට මේවා බොන්න එපා කියලත් අර ෂෙයා වන පෝස්ට් වල දැම්මනම් හොඳයි නේද කියා සිතුනා

- උණ තිබුන දරුවන්ගේ මව්වරුන් කීවේ අතට රස්නෙ දැනෙන්නේ කියලයි... ඔවුන්ට උණ මැනීමට උණ කට්ටක් තිබුනේ නෑ. ඉන්පසු අපි කළේ එක් එක් කඳවුරට උණ කටුව බැගින් ලබා දීම ය. උණ බලා එය 98.4 F- වැඩි අගයක්නම් පැරසිටමෝල් දෙන ලෙස ය. එනිසා උණ කටු ඔවුන්ට ලබා දීම අත්‍යාවශ්‍ය යැයි සිතේ.. වැහි බීරම සීතල පරිසරයකදී කොහොමත් ඔතා ඇති ළදරුවන්ගේ ශරීර උෂ්ණත්වය අත තියා බැලුවොතින් වැඩි නිසා ය. පැරසිටමෝල් නිරපරාධේ දරුවන්ට දෙන එක සුභදායක නොවන නිසා ය.

- තුවාල ඇති අය බොහෝය. දෙමාපියන් කියන්නේ වතුරේ නටනවා එහෙ මෙහෙ යනවා, තුවාල කරගන්නවා කියාය. තුවාල හොඳවීමටනම් මුළින් දරුවන් වතුරෙන් මුදවා ගත යුතුයි. ඒක අමාරු බව දන්නවා නමුත් වැසිකිළි වලවල් පවා උතුරා ඒවායේ අපද්‍රව්‍යද මිශ්‍රවී ඇති නිසා මේ වතුරේ දියබුං ගසමින් නෑම නම් යෝග්‍ය නොවේ. පෙවෙන එකත් හොඳ නැත.

-වමනය යෑම බොහෝ දරුවන්ට තිබුනි. ඒ කෑම බීම නිසා හෝ පෙර කියූ පරිදි වතුර පෙවීම නිසා විය හැකිය. ජීවනී වැනි දේවල් වලින් ලේසියෙන්ම විජලනය තත්වය පාලනය කරන්නට පුළුවනි. වමනයට විරුද්ධව දිය හැකි ඖෂධ තිබුනි.

දරුවන්ට පොදුවේ තිබුනු skin rashes දද කුෂ්ඨ , දාඩිය බිබිලි සහ වතුරේ බැස සිටි නිසා කැසීම් තිබුනු අයට aqueous cream ලබා දුන්නා... කොන්ඩිස් දමා සෝදන්න කියා කීවා...පුස් සහ බැක්ටීරියා වලට විරුද්ධව ක්‍රියාකරන ක්‍රීම් වර්ග තිබුනේ සුළුවෙන් නිසා එක ටියුබය බෙදා දෙන සිදුවුනා...

- ඩයරියා හෙවත් බඩ එළියේ යෑම වැනි තත්ව ද තිබුනි...probiotics.. පාවිච්චි කිරීමට අපහසු,  ඒවා නැති තැන් වලදී යෝගට් එකක් කන්න දෙන්න යැයි කීවෙමු.

මේ සැකවින් හඳුනාගත් ආබාධයන් ය. නාසය ට දමන normal saline nasal drops...steroidal/ anti bacterial local applications සහ nasal decongestant වැනි නහයට ඉසින්න පුළුවන් බිංදු / ස්ප්‍රේ තිබුනානම් හොඳයි සිතුනා.


කඳවුරු සටහන් අංක 2


පාචනය , වමනය, බඩ එළියේ යෑම හිස ඔසවමින් සිටී... දරුවන් ඉක්මනින් විජලනය විය හැකි බැවින් අනාථ කඳවුරු වල සිටින මව්වරුන් දැනුවත් කිරීම වටී. බොහෝ දරුවන් රෝහල් ගත කරන විට අධික ලෙස විජලනය වී තිබුනි.

වමනය කී වරක් ද? බඩ එළියේ යෑම කී වරක් ද ? සංයුතිය කුමක් ද ? ලේ හෝ රතු පැහැයට යමක් පිටවී ද? මෙවැනි ප්‍රශ්න වලට ටිකක් ලොකු දරුවන්ගෙන් නම් ඔවුන්ගෙන්ම සහ කුඩා දරුවන්ගේ නම් අම්මලාගෙන් උත්තර ලබා ගත හැකියි. බොහෝ දරුවන් සිටින්නේ ආච්චී හෝ පුංචිලා සමග ය. මව බොහෝ විට අප වෙත නො එන්නේ තව දරු පිරිසක් කෑම්ප් එකේ සිටින නිසා ය. ඉතින් මේ ආච්චිලා පුංචිලා දරුවන්ගේ සායන ඉතිහාසය නොදනී. අසාත්මිකතා allergies තියෙන්නේ මොනවාට දැයි නොදනී.

ප්‍රෝ බයොටික් පරිහරණය අපේ රටට අළුත් නොවුනත් එතරම් ප්‍රසිද්ධ නොවේ.... එයින් සිදුවෙන්නේ අපේ බඩවැල් තුල ඉන්නා හිතකර බැක්ටීරියා ( ආහාර ජීර්ණයට උදව් වන) අප ශරීරය තුලට දැමීමය. එයට හේතුව නම් බඩ එළියේ යෑමකදී බොහෝ විට සිදුවෙන්නේ අපට හිතකර අපේ බඩවැල් වල අභ්‍යන්තර ස්ථර ආරක්ශා කරන බැක්ටීරියා වර්ග අඩු වීමය. ඉතින් ඕනෑම වර්ගයක ප්‍රෝබයෝටික් නාමය යටතේ ඇති කැප්ෂුල් හෝ දිය කර සාදාගත හැකි සැෂේ පැකට් උදේ හවස පානය කිරීමෙන් ඇත්තටම වීශේෂ ඖෂධ නොමැතිව බඩ එළියේ යෑම නවතාගත හැකිය. යෝගට් වලද මේවා තිබේ.. ඇතැම් යෝගට් වර්ග වල ඒ ගැන සඳහන් වේ. බඩ එළියේ යන අයට, බැක්ටීරියා නාශක ඖෂධ ඉක්මනින් ලබා නොදෙන්නේ එහෙයිනි.

ජීවනී වැනි පානයක් විශේෂයෙන් සාදා දිය යුත්තේ විජලනයෙන් සහ ලවණ ඇඟෙන් පිටවීම වැලැක්වීමටය...පිරිසිඳු නටවා පෙරා නිවාගත් ජලය පානය කළ යුතුය.

වතුරේ වැඩි කාලයක් සිටීම නිසා වැඩිහිටි තරුණ මහළු දුවා දරුවන් සැමගේම ඇඟිලි කරු වණවී කසන්නට පටන් ගෙන ඇත. එම වතුරේ දණක් උසට ගමන් කළ අපගේද කකුල් කසන්නට පටන්ගත්තේ ඒ ආවේ ගඟේ වතුර පමණක්ම නොවන නිසා ය.

එයට විවිධ අපද්‍රව්‍ය කුණු එක් රැස් කරන කුණු කඳු සහිත පෙදෙස් වලින්, අසූචි මුත්‍රා ඉවත් කරන වලවල් වලින් ආදි බොහෝ අපද්‍රව්‍ය එකතු වී තිබේ... එනිසා දරුවන්ට අපි යන වෛද්‍ය කඳවුරු සියල්ලකදීම වතුරේ නැටුවොත් මේ දේවල් වේ යැයි බිය වැද්දීමක් කරන්න යැයි මව් පියන් ඉල්ලති.... අපි හැකි පමණ උපදෙස් දෙන්නෙමු.

දැන් වඩා අවශ්‍ය වෙන්නේ.. තුවාල සඳහා බෙහෙත් වර්ගත්... පාදවල ඇඟිලි කරු කැසීම් දද කුෂ්ඨ යනාදියට අවශ්‍ය බෙහෙත් වර්ගත්... පාචනය වමනය.. සහ බඩ එළියේ යෑමට අවශ්‍ය ප්‍රෝබයිටික් වැනි දෑ.. ය.

---------------------------------------------
doxycyclin ගැන මී උණ ගැන අපේ විශේෂඥ වෛද්‍යවරිය විසින් ක්ෂුද්‍ර ජිවී විශේෂඥ වෛද්‍යතුමිය හා සාකච්ජා කොට ලබාගත් තොරතුරු - වැරදි තොරතුරු ගොඩක් සංක්‍රමණය වෙන නිසා මුහුණු පොතේ මේ ටික ඉක්මනින් ඇඩ් කරන්න හිතුවා... මම කීප සැරයක් ඒ පෝස්ට් වලටත් පිළිතුරු ලීවා...

ඩොක්සිසයික්ලින් 200 mg බොන්න ඕනේ...සතියකට එක වරක් ! වතුරට බහින්න දවස් 3 කට කලින් හෝ වතුරට බැහැලා දවස් 3ක් ඇතුලත මේක බොන්න ඕන.
ඒ ඩෝස් එක සතියකට එක වරක් පමණයි ඒකත් වතුරෙන් මිදුනම නම් දිගටම බොන්න ඕනෙ වෙන්නෙ නෑ.
දවස් 3 කට වඩා වතුරේ බැහැලා උන්නා නම් දැන් ඉතින් වැඩක් නෑ බීවට කියලා තමා කීවේ....

ප්‍රෙග්නන්ට්/ගර්භනී අය, අවුරුදු 12 ට අඩු ළමයි සහ කිරිදෙන අම්මලා... කලින් අසාත්මික තා තිබුන අය ... ටෙට්‍රාසයික්ලින් කියන බෙහෙත් කාණ්ඩයට අසාත්මිකතා තිබුනු අය ඩොක්සි බොන්න එපා


ඩොක්සි ගන්න බැරි අය මොකද කරන්නේ ? එයාලට නිර්දේශ කරන්නේ ඇසිත්‍රොමයිසින්... azithromycin ඒක 500mg මිලිග්‍රෑම් දවසට එක වරක් දවස් 3ක් සතියට සැරයක් තමයි නිර්දේශය . හැබැයි මේකත් ගර්භනී මව්වරුන්ට හොඳ නෑ.... පොඩි දරුවන්ට ඔය 500mg දෙන්න යන්න එපා.. අවුරුදු 12 අඩු දරුවන්ට ඕනෑම බෙහෙතක් දෙන්නේ බර අනුව.. ඒ නිසා වෛද්‍යවරයෙක් හමුවෙලා දරුවාගේ බරට නියමිත මාත්‍රාව ඉල්ලා ගන්න.
හිතුමතේ බෙහෙත් ගන්න එපා... ඩොක්සි සයික්ලින් උනත් ! මේවාට කොහොමත් වෛද්‍ය නිර්දේශයක් අවශ්‍යයි. එනිසා ඕනෑම බෙහෙතක් ගන්න කලින් සෑම විටම වෛද්‍ය උපදෙස් ගන්න.


මෙසේ දැනුවත් කිරීමෙන් ඔබට මේ ගංවතුර තත්වය සමග වැඩියෙන් හිස ඔසවන රෝගාබාද ගැන වැටහීමක් ලැබෙනු ඇතැයි සිතේ...

මිහිමඬලේ දරුවෝ - why plant ?

මේ ලෝකේ පවතින්නේ සොබාදහම නිසා. පොඩ්ඩක් හිතන්න අපි හුස්ම ගන්න ඔක්සිජන් ටික අපිට නැති උනොතින් මොකද වෙන්නේ කියලා ?මේ කියවන ඔබම හිතලා බලන්න !
පෙනහළු අකර්මණ්‍ය වුනු හුස්ම ගන්න අපහසු රෝගීන්ට ඔක්සිජන් සැපයූ විට ඔවුන් බොහොම පහසුවෙන් හුස්ම අරගෙන යථා තත්වයට පත් වෙනවා. ඔවුන්ගේ නම් පෙනහළු දුර්වල වීම නිසයි එහෙම වෙන්නේ... නමුත් මහ පොළොව ? මහ පොළොවේ පෙනහළු වෙන්නේ මේ ගහ කොළ .

හැකි තරම් වනාන්තර කපා කොටා ගෙවල් දොරවල් හදා ගන්න නමුත් ජීවත් වෙන්න අපිට අත්‍යාවශ්‍යම ඔක්සිජන් ටික, පිරිසිඳු වාතය ටික ලබාදෙන ගස් වැල් කපා විනාශ කරමින් මිනිසා අද ඔහුගේම විනාශය ළඟා කරගෙන අවසානයි. අකලට වැසි, මහා නියං කාල, නාය යෑම් ස්භාවික විපත් කරදර , මේ දේවල් වලට හොඳින් මුහුණ දෙන්න ක්‍රමයක් නැත්තේ අපේ ඒ ජීවිතාරක්ෂක පද්ධතිය හෙවත් life guard සිස්ටම් එක වන ස්වභාවික පරිසරයම අපිම විනාශ කර ඇති නිසා. 

ඉන්පසු බලන්න ඔබෙන් මේ ලෝකෙට වෙන්න ඕනෑ යුතුකම කවරාකාරද කියලා. වත්තේ පිටියේ තියෙන ගස් කොළන් කප කපා කොන්ක්‍රීට් පුරවන නාගරික ගෙවල් දොරවල් මා අනන්තවත් දැක ඇත. මේ ගිනි කාෂ්ඨක අව්වෙන් මද සිහිලසක් ලැබෙන්නේ අපට ගස් කොළන් නිසා බව මම, ඔබ අත් දැකීමෙන් දන්නෙමු. 

කිසිවක් බලාපොරොත්තු නොවී ඔවුන් මේ කරනා සේවය මහෝඝයකි. හරියට අම්මා කෙනෙක් වගේ මහ පොළොව අපට ලබා දුන් හුස්ම ටික, හද ගැස්ම දැන් .. මිය යමින් සිටිය ඇය ජීවත් කරවන්නට මේ දරුවන් ලබා දෙන්නේ අපි සියල්ලන්ටම මහත් වූ ආදර්ශයක් සපයමිනි. 

වැසි වනාන්තර විකිණීම, කැලෑ හෙළි කිරීම,  පරිසර පද්ධති විනාශ කිරීම ගැන අපි තරුණ කාලේ ඒ තරම්ම කතා බස් ඇති වුනා සමහරු වැඩ කලා. නමුත් මේ බැක් ටු ග්‍රීන් දරුවන් කරන කාර්යය තරම් ඒ ගැන උනන්දු වුන සමාජ සත්කාරයක් සිදු වුනේම නැති තරම්.

…මහ පොළව කියන්නේ අම්මා කෙනෙක්. එයාට දඩබ්බර නොසන්ඩාල දරුවෝ වගේම බොහොම ආදරණීය දරුවොත් ඉන්නවා.... ඒ ආදරණීය දරුවෝ හෙවත් මිහි මඬලේ දරුවෝ ඉන්නේ සුළු ප්‍රමාණයක් !

සැරින් සැරේට මිහි මඬලේ දරුවෝ එළි බහිනවා. ඒ අය මේ හැම දෙයක්ම පුළුවන් විදියකට රැක ගන්න බලනවා… මා මේ හරිත ලොවක් තනන්න වෙර දරණ මේ දරුවන් දකින්නේත් ඒ විදිහට. මේ තරම් ගස් වැල් සිටවනවා පමණක් නොවේ. ඒවා රැක බලා ගන්න විදිවිධාන ක්‍රමෝපායන් සකස් කරනවාත් ඇති.


“How can you buy or sell the sky, the warmth of the land? The idea is strange to us.If we do not own the freshness of the air and the sparkle of the water, how can you buy them? ” Chief Seattle, 1854

මහ අහසත්, මහ පොළොවේ උණුසුමත් මිලදී ගන්නේ කොහොම දැයි රතු ඉන්දියානු නායක සියැටල් ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුවට ලියූ ලියුමක සඳහන් වෙනවා. වාතයේ පිරිපුන් නැවුම් බවත් ජලයේ පිරිපහදු දිස්නයත් අප මිලදී ගන්නේ කොහොමද ? ඔහු විමසනවා…

"හුස්මක වැදගත් කම ඔක්සිජන් වල වැදගත්කම රෝහලකට ඇවිත් පෙනහළු අකර්මණ්‍යව පණ අදින ලෙඩෙක් ගෙන් බලා ගත්තොත් .. එදාට ඔබත් පැලයක් හිටවයි අනිවාර් යයෙන් "

පරිසරයට බද්ධ වෙච්ච අයට ගහකින් කොළයක්වත් මලක්වත් කඩන්න හිත් දෙන්නේ නෑ. ඒක ඒ අයට තමන්ගේම අත පය කපාගන්නවා වගේ දැනෙන්නේ…
මේ ගහකොළ ඇල දොල නැති වෙච්චි දවසට අපිත් මෙහි සිටින එකක් නම් නැති වෙයි. මේ ලෝකය කොයිතරම් මුඩු හිස් තැනක් වේවිද.

පරිසරය සුරකින්නන් වෙනුවෙන් මෙසේද ලියා තබමි.

We love you all and owe you a lot for doing this for our children ! You will be remembered through heart beats and breaths of the future generations ! Thank you !

ඔබ සැමට අපි ආදරෙයි. ඒ ඔබ අපි හැමෝම වෙනුවෙන් මේ දේවල් කරන එකට. අපේ දරුවන් වෙනුවෙන් මේ දේවල් කරන එකට.
ඔබ සැම මිලියන බිලියන ගණනාවකගේ හුස්ම තුල , ජීවිත තුල, හර්ද ස්පන්දන තුල රැඳේවි.
ඔබ මේ කරන හරිත විප්ලවය මතු දිනක ලොවක් ජීවත් කරවාවි.
ඔබට බොහොම ස්තූතියි !

“Man did not weave the web of life – he is merely a strand in it.
Whatever he does to the web, he does to himself.”
Chief Seattle, 1854.

ඔහුට පාසැලක් !

මේ දිනවල චුරු චුරු වැස්ස ඉවරයක් නෑ.... ඒ එක්කම පහුගිය ටිකේ නිහඬව සිටි මදුරු රෑන් වලටත් ආයේ පණ ඇවිත්... සතියකට දෙතුන් දෙනෙක් බැගින් ඩෙංගු වැළඳුනු පොඩිත්තනුත් රෝහල් ගත වෙනවා.... දස වියැති පැංචෙක් අප වෙත එවා තිබුනේ මගේ ඩියුටි වෙලාවක ය. ඉතින් ඔහු මුලින්ම බැලූ වෛද්‍යවරයා වුනෙත් මම ය. බුද්ධි හීන තාවය ඇති කරවන සින්ඩ්‍රෝමයක ලක්ෂන ඔහු වෙතින් පෙන්නුම් කරන බව දුටු විටම මට වැටහුනි.

"පරණ පොත්, ක්ලිනික් කාඩ් මොකුත් හදිසියට ගෙනාවේ නෑ" මවගෙන් සුපුරුදු වදන් පෙළක් ඇසුනි.
තමන්ගේ දරුවාගේ රෝග නිධාන සහිත කාඩ් තූන්ඩු පරිස්සම් කරගෙන ඉන්නේ එහෙමත් කෙනෙක්. බොහෝ අයට ඒ සඳහා නිදහසට කාරණා බොහෝමයි. ඉතින් මේ කියන පුතාත් මවත් මා අසල පුටුවල හිඳුවා ගෙන රෝග ඉතිහාසය ලියාගන්නට වෙර දරන අතරේ මම දුටුවේ ඔහු බොහොම කලබලයෙන් සිටි බවයි. උණ බලන්න කිහිල්ලේ තියා තිබුනු උණ කටුව රඳවාගෙන ඉන්න අම්මා සෑහෙන උත්සහයක නිරත වුනා.

"දවස් පහක් විතර උණ... " ඒ මව පැවසූවා ය. 

"දැනුත් 103 ' C ට උණ ඩොක්ටර්" ඩිජිටල් උණ කටුවේ නාදය එක්ක හෙදිය පරීක්ෂා කර බලා මට පැවසූවාය.

"හුස්ම ගන්න පුතේ... පහළ හෙලන්න " ඔහුට නොවැටහේ යැයි සිතුනු නමුත් මා එසේ කියද්දී ඔහු හුස්ම ඉහළ පහළ හෙළුවේය. 

ඒ කියන්නේ තේරුම් කරන්න අපහසු තරමට ඔහුගේ තත්වය දුබල නොවන බවයි.

"දරුවා ඉපදුනේ අහවල් දිහා... එහෙදී තමා හඳුනගත්තේ පුතාගේ වෙනස් කම්... දැන් අපි ඉන්නේ මේ රෝහලට කිට්ටු මේ නගරයේ... මේ මගේ ගම. මහත්තයා ඇක්සිඩන්ට් එකක් වෙලා ඔළුව ඔපරේෂන් කරලා සිහියක් නෑ... එයා ට මානසික වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ගන්නවා. මෙයාට වැඩිමල් දුව ඕ ලෙවල් වලින් පස්සේ ඉස්කෝලෙ ගියේ නෑ ගාමන්ට් එකකට යනවා.. මමත් ගාමන්ට් එකක වැඩ කරන්නේ.. දරුවා බලන් ඉන්නේ මගේ අම්මා, දරුවා ඉස්කෝලෙකට යැව්වා අවුරුදු දෙකක් අරහේ ඉන්නකොට නමුත් අපට ඇතිවුනු ප්‍රශ්න නිසා මෙහෙ ආවට පස්සේ යවාගන්න බැරි උනා. දැනටත් මහත්තයා රස්සාවක් කරන්නේ නෑ... එයා උන්නු ගමන් අත්වැඩ කුලීවැඩ කරලා කීයක් හරි හොයාගෙන දිනපතා බොනවා... සැරපරුෂයි ගහනවා බනිනව..."

මේ ඇගේ කතාවේ සංෂිප්තයක්...මම මෙහෙම ලියන්නේ ඇයි කියා ඔබ හිතාවි... ඒ හේතුව පසුව ලියන්නම්.උණ සඳහා ප්‍රතිකාර කරමින් ඒ සමගම, රුධිර පරීක්ෂණ වාර්ථා හදිසි ලේබලය යටතේ යැවුයේ.. දරුවාගේ පෙනහළු වලින් සෙම් රෝග ලක්ෂන ඇසුනු නිසා ය. හිතුවා වගේම... රුධිර පට්ටිකා තිබුනේ ඉතා පහළ අගයක... 80 000ට අඩුවෙන්... ඒ කියන්නේ ඩෙංගු උණ රෝගයේ අවධානම් අවධිය එළඹ ඇති බව අපට වැටහුනි.... ඉන්පසු ගතවන පැය හතලිස් අට තුල රුධිර පට්ටිකා වල අගය පහල බැස්සේ 20 000 ටත් අඩුවෙන් ... ඒ එක්කම ඔහුගේ පෙනහළු වලින් එපිට ප්ළූරා පටල අතර අවකාශයේ පවා තරල පිරී තිබුනු බව අප පරීක්ෂාවන් වලදී දැනුන නිසා ස්කෑන් පරීක්ෂන එක්ස් කිරණ පරීක්ෂන මගින් සනාථ විනි.

මා රාත්‍රී සේවය කළ ඒ දිනයේදී... දැඩි සත්කාර ඒකකයක ට ඇතුල් කරන්නට පවා අවධානම බොහෝ සෙයින් තිබුනු හෙයින් ළමා රෝහල ඇතුලු අගනුවර බොහෝ රෝහල් වලට කතා කොට දැඩි සත්කාර ඒකක ඇඳන් නොමැති බව දැනගත්තා. ( දැඩි සත්කාර ඒකකයක් හෝ නොමේරූ ළදරු ඒකකයක් නොමැති අප රෝහල වැනි මූලික රෝහල් වලින් අසාධ්‍ය රෝගීන් මහ රෝහල් වලට ඇතුල් කරන්නට යාමේදී මෙවැනි ඇඳන් නොමැති තත්වයන් කොතෙකුත් ඇතිවේ.) මීට කලින් වතාවක මෙකෝනියම් තරලය පෙනහළු වලට ඇතුල් වී තිබුනු ඉපදුනු විට හුස්ම නොගත් පැංචෙක් ගේ දිවි බේරාගෙන, නොමේරූ ළදරු ඒකකයක හෝ ළදරු දැඩි සත්කාර ඒකකයක ඇඳක් ලැබෙන තුරු... පැය තුනක් ඇම්බෝ කරමින් ( කෘතිම ශ්වසනය) දෙමින් අප වින්දේ දැඩි අපහසු තාවයකි. වාසනාවට පැය තුනකින් පමණ පසු ඇඳක් ලැබුනු නිසා ඔහුව අගනුවරින් පිට රෝහලකට මාරු කර යැවිනි.

 ඉතින් දින දෙකක් පුරා රුධිර පාරවිලයනය කරමින්... ශරීරයෙන් පිටවන සහ ඇතුල් කරන තරල සහ ද්‍රාවණ මට්ටම් ගණනය කරමින් ( input out put chart / fluid quota) රුධිර පරීක්ෂා කරමින් දැඩි අවධානම් තත්වයෙන් ඔහු මුදවා ගත්තෝය.

ඉන්පසු එළඹියේ තවත් ප්‍රශ්නයකි. මේ දරුවා තනිව ඇඳුම් හැඳ පැළඳ ගන්නා බවත්, අපි කතා කරද්දී තේරෙන බවත් විධාන නියම කරන දෑ වලට ප්‍රතිචාර දක්වන බවත් අපට දැනුනි.

"අම්මේ , මේ බබාට හරියට අධ්‍යාපනයක් පුනුරුත්තාපනයක් ලැබුනානම් මෙයා හොඳ මට්ටමකට ඒවි තනියම වැඩකරගෙන තේරුම් කරගන්න තරම්.... " අපි ඇයට කීවෙමු.

"මට උදේ ඇරලලා මම වැඩ ඉවර වෙන වෙලාවට පහට පමණ අරගන්න පුළුවන්. මේ අවට පාසැලක් තියේනම් හොඳයි ඩොක්ටර්.. මම දන්නෙ නෑ එහෙම හොයාගන්නෙ කොහොමද කියලත්. මේ පවුලම බලා ගන්න වැඩ කරන්නේ මම නේ" 

නිසි දැනුම් තේරුම් කමක් නොතිබුනත්... දරුවා සමග ඒ දින පහ හයේ ඇය විශාල දුකක් වින්දා. දරුවා ඔහුගේ අමාරුකම් විඳදරා ගන්නට බැරි වෙනකොට මේ අම්මට තමයි කරදර කරමින් ඇඳේ දඟලමින් සිටියේ.. මුත්‍රා පිට නොවුනු තරම් වුනු දිනයේ මුත්‍රා බටයක් ඇතුල් කළ විට එය ගලවා ගන්නටම උත්සහ කළ දරුවාගේ අත් දෙකත් අල්ලාගෙන දරුවා මේච්චල් කරගත් ඇය ගේ මුවින් කෝපසහගත වදනක් හෝ හැඟුමක් වත් පිට වුනේ නෑ. එය අපට බොහෝ පුදුමයක් ගෙන දුන්නා...

මේ තරම් ඉවසීමක් සහ උපේක්ෂාවක් ඇති අම්මෙක් මා දුටුවාමයි... තමන්ට ඉන්න අමාරු වෙන විට අවධානම් තත්වයේ සිටින අත දරුවන්ගේ පවා බලෙන් ටිකට් කපන් යන මව්වරුන් දැක ඇති මට, දරුවා කරදර කරනවා කියමින් අපට කරදර කරන , නින්ද යන්න මොකුත් දෙන්න යැයි නොකියා කියන මව්වරුන් සිටින කලෙක මේ මවගේ ඉවසීම සහ දරාගැනීම මට පුදුමයක් ගෙන ආවා. 

දැන් මා ඔබෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ මහත් වූ උපකාරයක්. මේ දරුවාට ආබාධ සහිත දරුවන් ඉගෙනුම ලබන පාසැලක දරුවා නවත්වා උගන්වන්න උනත් මව සූදානම් හැබැයි ඇයට පුද්ගලික මුදල් වියදමට හැකියාවක් නෑ.. මා ඒ සඳහා පත් කර ඇතැයි සිතෙන නිලධාරීන් සිටින ප්‍රාදේශීය කාර්යාලයට කතා කලත් එහි ටෙලිෆෝන් ඔපරේටර් වරයා එවැනි නිලධාරීන් සිටින බව පැවසුවත් ඒ යොමු කළ අංකයෙන් නම් දුරකථන අංකයට පිළිතුරු ලැබුනේ නැත. එනිසා රජයේ හෝ සංවිධානයක් මගින් කරගෙන යන හෝ එවන් තැනක් ගැන හොයා බලා දන්වන්නේ නම් එය අගනේය. 

එහි දරුවා දිනය පුරාම හෝ මවට පැමිණ රැගෙන යන තෙක් රැඳවිය හැකි තැනක් වීම අවශ්‍ය ය. ළමා නිවාසයකට හෝ අනාථ නිවාසයක දරුවා රැඳවීම ඇයට අවශ්‍ය නොවේ.. දැනටත් ඇගේ මව දරුවා සමග නිවසේ රැඳේ. ඒ තරම් දුක් කන්දක් උහුලගෙන මනස විකල් සැමියාගෙන් උපකාරයක් නොමැතිව දරු පවුල ගොඩගන්න වෙර දරන ඇයට ඇගේ දරුවා යම් මට්ටමකට හසුරුවාගන්න හැකි අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් සකස් කළ හැකිනම් එය අපට කළ හැකි උපකාරයක් බව අපට වැටහුනි.

මට අමතක වුනා ප්‍රදේශය සඳහන් කරන්න - කඩුවෙල සිට අංගොඩ දක්වා පෙදෙස.. තලාහේන බත්තරමුල්ල උනත් කමක් නෑ.. ලෝ ලෙවල් එක ආශ්‍රිතව උනත් කමක් නෑ...

උපකාරයක් කරන්න කාත් කවුරුත්ම නොමැති කළ මිනිසුන් අසරණ වෙන්නේ කෙසේදැයි මා සේවය පටන් ගත් දා සිටම අත් දකිමි. ඔවුන්ගේ දුකට පිහිටක් වෙන්නට යමක් කළ යුතු යැයි සිතෙන්නේ එහෙයිනි.

පොටෑසියම් නැති වුනත් කමක් නෑ !

මා කලින් ලියා තිබුනාක් මෙන් වකුගඩු රෝගයද මේ පෙදෙස් වල බහුලය. එකල ලිපි කිහිපයක් ලියූ හෙයින් ඒ ගැන යලිත් ලියන්නට නොසිතේ. අපි ඔහුට ජයසීලන් කියමු. ජයසීලන් වාට්ටුවට ඇතුල් කරන්නේ පපුවේ මහන්සිය යැයි කියමිනි.

බොහෝ කෘෂ කේඩෑරී ශරීරයක් ඇති ඔහු ගේ පපුවේ මහන්සිය පපුව ගැහෙනවා හයියෙන් හයියෙන්.. ඇඟට පණ නැහැ වැනි ප්‍රශ්න ගණනාවක් සමගම කරන ලද පරීක්ෂා සහ රසායනාගාර වාර්ථා ඊසීජී එක්ස් රේ.. මේ සියල්ල අවසානයේ... ඔහුගේ රුධිරගත පොටෑසියම් අගය බොහෝම පහළ අගයක තිබෙන බව සොයාගන්නා ලදී.

"ඉක්මනින් මට මොනවා හරි දෙන්න ගෙදර යන්න" ඔය වගේ ඉල්ලීම් එක්ක
"තව මොනවද මේ ලේ ගන්නවා ගන්නවා , කූඩැල්ලෝ වගේ " ටිකක් සැර නොරුස්සනා කියුම් එක්ක.‍

"ඔබේ ශරීරගත පොටෑසියම් අගය අඩු නිසා ඒක වැඩි කරන්න මෙන්න මෙහෙම කරන්න ඕනේ " කියා විස්තර කිරීම අසන්නටවත් ඔහුට උවමනාවක් උනේ නෑ.

"මොනවා හරි දීලා ඉක්මනින් මාව ගෙදර යවන්න " ඔන්න ඔහොම කියන්න විතරයි ඔහුට පුළුවන් වුනේ.

රුධිරගත පොටෑසියම් කීවම ඔබ අපි අහලා දන්නා පොටෑසියම් ගැනම තමා මේ කියන්නේ K + , ශරීරයේ වැදගත් සංඝටකයක් !  ඉතින් පොටෑසියම් අඩු වෙද්දී අපට දැනෙන අමාරුකම් අතරේ මම ඉහත කියූ දේ ත් තිබෙනවා. මේකට හේතු ලෙස, ඇල්ඩොස්ටෙරෝන් නම් හෝමෝනයක වැඩි වීම. (ඇඩ්‍රිනල් ග්‍රන්ථියෙන්)  වගේම පිච්චිම්, පෝෂන ඌනතා , ශරීරයෙන් තරල ඉවත් වීම් , පාචනය , බඩ යෑම වමනය, දියවැඩියා රෝගය ආශ්‍රිත කීටෝඇසිඩෝසිස් තත්වය ආදිය මෙන්ම  දිගු කාලීනව පවතින වකුගඩු රෝගය ද හේතු වෙනවා. පොටෑසියම් වැඩි වෙන්නත් පුළුවන් ! එහෙම වෙන්නත් වෙනම හේතු ටිකක් තියෙනවා.

ඔහුගේ මේ රෝගී තත්වයට හේතුව හඳුනා නොගත් වකුගඩු රෝගයේ මුල් අවදිය සහ පෝෂනයේ දුර්වලතා කියලයි අවසානේ තීන්දු වුනේ. ඒවෙනකොට ECG පටියේද පොටෑසියම් අඩු වූ විට පෙන්වන්නාවූ  වෙනස් කම් දකින්න ලැබුනි.

පොටෑසියම් ද්‍රාවන ලෙස ශරීරයට ඇතුල් කළ යුතුය. එක් දිනක් තුල ඔහුගේ අඩුව පුරවන්නටද නොහැකි ය. එය ක්‍රමාණුකූලව දිනකට නියමිත ගණන හදා ඇතුල් කළ යුතුය. ඉතින් පළමු දවසේ සහ දෙවෙනි දවසේ යන්තම් ඔහුගේ ඇනුම් බැනුම් චෝදනා එක්ක හරියට අපිට හොඳක් කරගන්නවා වගේ අවශ්‍ය ප්‍රතිකර්ම කරා. තුන්වෙනි දවසේ නම් ඔහු හොඳටම නොසන්සුන්... දහවල් දෙක පසුවෙද්දී පුරුදු නෝක්කාඩු සේරම එකපිට එක අප වෙත දමා ගහන්න සැරසුනා.

"මට දුවලාම තුන්දෙනෙක් ! එයාලට කන්න අඳින්න දෙන්නේ ඔයාල ද? " ඔහු දැඩි හඬින් කියවන්නට විය.

"හැමදේම කරන්න ජීවත් වෙලා ඉන්න එපැයි " විශේෂඥ වෛද්‍යවරිය පවා ඔහුට බොහෝ අවවාද කරන බව අපි දුටිමු.

"පොටෑසියම් අඩු නෙමෙයි නැති වුනත් කමක් නෑ. " ඔහුගේ කන්දොස්කිරියාවත් නුරුස්සනා බැල්මත් අඩු නොවී ය.

"දවස් කීයක කුලී වැඩ මට මග හැරෙනව ද?" ඔහු තව දිනක් දෙකක් හිටියානම් මීට වඩා අසාධ්‍ය තත්වයෙන් තමා රෝහල් ගත වෙන්නේ. ඒ බව ඔහුට වැටහෙන්නේ නෑ.

ඉන්පසු එළඹුන සවස් කාලයේ තමා සන්තක සියල්ල අහුරා ගත් ඔහු..."කරුණාකර මේ කටුව ගලවන්න මම මගේ කැමැත්තෙන් පිටවී යනවා"
අපට අවසාන නිවේදනය කළේය.

"වෛද්‍ය අවවාද වලට විරුද්ධව මම මාගේ කැමැත්තෙන් පිටව යමි. රෝගය ගැන අවධානම දනිමි. මම සියල්ලෙහි වගකීම දරමි" ඔන්න ඔය වගේ මට මතක . එහෙම එකක් ලියලා අස්සන් කරලා ඔහු අපට බැන බැන යන්නට ගියේය. මෙවැනි රෝගීන් බොහෝ හමුවේ. යන්තම් සුවයක් දැනුනු ගමන් වාට්ටුවෙන් පිටවීමට මග බලමින් සිටී.

"මම නම් හිතන්නේ හදිසි ප්‍රතිකාර අංශය හරියේදී ආයේ අසාධ්‍ය වෙයි කියලා... ගියොත් නම් තව අමාරු වෙයි.. සමහර විට !" අපි එකිනෙකා කතිකා කරගත්තෙමු.
එහෙත් ඔහු නැවත පැමිණියේ නැත.